Marianne Zwagerman fileert COA: “Geen opvangorganisatie meer, maar een probleemfabriek”

“Het COA is geen opvangorganisatie meer, maar een probleemfabriek,” schrijft ze.

De directe aanleiding is de inmiddels beruchte situatie bij het asielzoekerscentrum bij paleis Soestdijk, waar een bende van jonge Syriërs andere bewoners mishandelde en hen dwong tot diefstal en strooptochten. Het COA wist van de misstanden, maar greep niet in en zweeg tegenover politie en gemeente.

En dat, benadrukt Zwagerman, is geen incident meer - het is een patroon.

Wat ooit bedoeld was als tijdelijke opvang voor mensen in nood, is volgens Zwagerman uitgegroeid tot een ondoorzichtig systeem dat problemen verbergt in plaats van oplost. Ze verwijst naar de moord op Lisa uit Abcoude, een zaak die Nederland schokte, maar die volgens haar slechts “het topje van de ijsberg” is.

In steeds meer AZC’s duiken verhalen op over criminele netwerken, intimidatie, en asielzoekers die illegaal blijven wonen zonder status of recht. En telkens weer kijkt het COA weg.

“Het COA wist het, deed niks en verzweeg alles voor de politie en de gemeente,” aldus Zwagerman.

Het beeld dat ze schetst: een instelling die niet meer functioneert als opvang, maar als zelfstandig machtsbolwerk zonder democratische controle.

Zwagerman haalt in haar column ook het boek aan van voormalig PVV-minister Marjolein Faber, die als geen ander weet hoe ongrijpbaar het COA is.

“Het COA neemt zelfstandig beslissingen,” citeert Zwagerman uit Fabers boek. “Door zich weinig aan te trekken van het politieke beleid kan het COA de minister in haar hemd zetten.”

Zelfs toen Faber als minister probeerde grip te krijgen op de chaos, stuitte ze op een muur van arrogantie en passiviteit. Ze belde COA-directeur Milo Schoenmakers, maar kreeg vaak geen gehoor. En als hij wél opnam, haalde hij zijn schouders op over illegale bewoners - de zogenoemde “zwartslapers.”

“Hij gaf het gewoon toe,” schrijft Zwagerman, “en deed er vervolgens niets mee.”

Zwagerman’s analyse is dodelijk voor het COA. Ze beschrijft een organisatie die zich niets aantrekt van ministeriële instructies, gemeenten intimideert met doordrukpolitiek en weigert verantwoording af te leggen over misstanden in eigen huizen.

Het COA opereert volgens haar als een parallelle overheid, met eigen regels, eigen belangen en eigen waarheid. In plaats van opvang te bieden, produceert het COA problemen – van veiligheid tot integratie.

Gemeenten, politie en omwonenden zijn de dupe van een systeem dat weigert zichzelf te corrigeren.

Terwijl bestuurders elkaar feliciteren met “opvangcapaciteit,” groeit onder bewoners van azc’s én omliggende dorpen het wantrouwen. Er zijn verhalen van mishandelingen, seksuele intimidatie, en onderlinge afrekeningen. En telkens is de reactie van het COA dezelfde: wegkijken, ontkennen, minimaliseren.

Zwagerman benoemt wat velen voelen: dat het vertrouwen in de overheid afbrokkelt omdat er geen enkele verantwoording of transparantie meer is.

Marianne Zwagerman zegt hardop wat veel mensen al fluisteren: het COA is niet meer te redden in zijn huidige vorm. De organisatie is een probleemfabriek geworden die de samenleving opzadelt met ellende, terwijl bestuurders elkaar de hand boven het hoofd houden.

Wat nodig is, is niet nóg een rapport of “verbeterplan,” maar een fundamentele herziening van het hele opvangsysteem. Zonder transparantie, zonder verantwoordelijkheid en zonder grenzen, blijft het COA wat het nu is: een symbool van de onmacht van de overheid.