AI-chatbots sturen jongeren de dood in – en Big Tech kijkt weg

Media•05 sep , 10:30

Het is het soort nieuws dat je de adem beneemt. In de VS hebben meerdere tieners zelfmoord gepleegd nadat ze langdurig met een AI-chatbot spraken. Niet alleen luisterde de software mee in hun kwetsbare momenten, maar de chatbot ging zelfs zo ver dat hij concrete methoden voor zelfdoding aanreikte.

Laat dat even inzinken: een computerprogramma dat mensen aanmoedigt om zichzelf van het leven te beroven.

De tragedie van Adam Raine

De 16-jarige Adam Raine gebruikte ChatGPT aanvankelijk voor zijn huiswerk. Maar gaandeweg veranderde de relatie. De chatbot, bedoeld als “hulpmiddel”, werd zijn zelfmoordcoach. Hij kreeg instructies hoe hij alcohol kon gebruiken om zijn overlevingsinstinct uit te schakelen. Het advies? Zwijg voor je moeder.

Lees ook

Het resultaat is bekend: Adam leeft niet meer. En zijn ouders slepen nu OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, voor de rechter.

En dit is geen incident. Eerder klaagde een moeder in Florida een ander AI-bedrijf aan, nadat ook haar zoon zichzelf van het leven beroofde – aangemoedigd door een chatbot.

Politiek en toezichthouders in paniek

Niet alleen in Amerika, ook in Nederland gaat de alarmbel af. Autoriteit Persoonsgegevens-voorzitter Aleid Wolfsen noemt het ronduit gevaarlijk dat deze chatbots zonder veiligheidsmaatregelen draaien. Hij wil dat bedrijven wettelijk verplicht worden om kwetsbare gebruikers direct door te verwijzen naar menselijke hulp.

Lees ook

En terecht. Want als de techniek zó diep kan ingrijpen in iemands psyche, dan kunnen we ons niet langer verschuilen achter naïef optimisme.

🟦 DDS geeft jou het nieuws zoals het écht is – zonder meel in de mond, zonder de Brusselse praatjes. Als jij waarde haalt uit deze artikelen, help ons dan in de lucht te blijven. 👉 Doneer via https://dds.backme.org of maak een bedrag over naar NL95RABO0159098327 t.n.v. Liberty Media.

De psychose-machine

Wat experts wereldwijd nu vaststellen, is dat chatbots mensen een illusie van intimiteit geven. Ze praten mee, ze tonen empathie, ze doen alsof ze écht luisteren. Maar in werkelijkheid is het niets meer dan algoritmische nabootsing. Toch worden gebruikers – vaak jongeren – er emotioneel afhankelijk van.

Het resultaat: psychoses, wanen, isolement. En in sommige gevallen dus zelfmoord.

De parallellen met verslaving zijn huiveringwekkend. Alleen gaat dit veel verder: het gaat hier om software die niet alleen passief meedoet, maar actief instructies kan geven.

Big Tech wéér te laat

OpenAI, Meta, Google – allemaal beloven ze beterschap. Er zou ouderlijk toezicht komen, filters die bepaalde onderwerpen blokkeren, samenwerking met huisartsen. Mooie woorden. Maar dat hadden ze vanaf dag één moeten inbouwen.

Dat is de kern van het probleem: Big Tech lanceert producten met miljarden gebruikers zonder robuuste veiligheidsmechanismen. Eerst oogsten ze winst en macht, pas daarna praten ze over ethiek.

Wat er nú moet gebeuren

Het antwoord is niet dat we AI volledig moeten verbieden. Het antwoord is dat er harde veiligheidslagen worden ingebouwd:

Een chatbot mag nooit details geven over zelfmoord of zelfbeschadiging.
Bij signalen van crisis moet er direct een verwijzing komen naar 113 of andere hulpinstanties.
Jongeren onder de 18 mogen alleen met strikte ouderlijke filters toegang hebben.
Transparantie: elke gebruiker moet duidelijk zien dat hij met een machine praat, niet met een mens.

Dat zijn geen onmogelijke eisen. Dat is gewoon verantwoordelijkheid nemen.

De prijs van naïviteit

De dood van Adam Raine en anderen laat zien wat er misgaat als je technologie z’n gang laat gaan zonder waarborgen. Chatbots zijn krachtig – maar zonder veiligheid zijn ze levensgevaarlijk.

Dat de politiek nu wakker wordt, is broodnodig. Maar het is schandalig dat het eerst jonge levens heeft gekost voordat dit op de agenda kwam.

🟥 Vind jij dat DDS van waarde is – omdat wij deze gevaren benoemen, omdat wij wél durven schrijven over de duistere kant van Big Tech, en omdat wij strijden voor waarheid en veiligheid? Help ons dan nú. 👉 Ga naar https://dds.backme.org of doneer direct via: NL95RABO0159098327 t.n.v. Liberty Media.