Column Paul Cliteur: Waarom cartoons tonen in de klas zelfmoord is

Dit weekend werd ik getroffen door een lezersbrief in De Volkskrant. Het is een brief van David Hof, docent geschiedenis, maatschappijwetenschappen en maatschappijleer. De docent was geraakt door de moord op zijn Franse collega toen deze een Mohammed-cartoon had getoond in de klas tijdens een les over republikeinse waarden en de vrijheid van meningsuiting. De les die Hof uit die moord geleerd had was dat hij zelf, ondanks de moord, die prenten wel zou moeten tonen in de klas. “Door uit angst geen gebruik meer te maken van vrijheden die zo cruciaal zijn voor onze samenleving, hollen wij die vrijheden langzamerhand uit.”

Heeft Hof gelijk? Ja en nee, vind ik. Hij heeft gelijk dat de prenten moeten worden getoond. Doen we het niet, dan geven we op in de strijd tegen het jihadistisch terrorisme. Maar wat Hof vergeet, is dat onze regeringen, zowel de Franse als de Nederlandse, die strijd allang hebben opgegeven. Het zware werk laten zij doen door mensen als Paty en door Hof. En door diegenen die hen in deze koene strijd willen volgen. Maar de strijd tegen het jihadistisch terrorisme heeft alleen kans van slagen als de “sterke arm”, de overheid zelf, de drager van het monopolie van het geweld, die strijd mede met ons voeren.

Dat doen die regeringen helemaal niet. Pas nu, na de dood van Paty is de Franse regering daarmee begonnen. Of kondigen ze aan daarmee te zullen beginnen. Onze regering daarentegen is nog niet eens bij het stadium van de aankondiging. Premier Rutte spreekt over een “afschuwelijke terreurdaad”, maar vermijdt te spreken over de ideologie die deze daad heeft gevoed. Minister Kaag is nog vager. Volgens minister Kaag sprak Paty met leerlingen “over hun vrijheden”. En dan: “het kostte hem zijn leven”. Zij hoopt dat “geen enkele docent zich door deze brute daad beperkt voelt in het vak”.

Maar natuurlijk zal elke docent – als hij of zij tenminste kiest voor het behoud van zijn leven – zich door een aangekondigde onthoofding beperkt voelen in de uitoefening van zijn vak. Het uitoefenen van je vak van geschiedenisleraar kan namelijk alleen maar als je hoofd op je romp zit.

Wat geschiedenisdocent David Hof dus moet gaan zien, is dat hij verlaten is door zijn regering. Pas als die regering een plan heeft om dat jihadistisch terrorisme de baas te worden kan hij weer de cartoons tonen in zijn klas. Nu loopt hij voor de troepen uit. Als kanonnenvoer.

Paul Cliteur is hoogleraar te Leiden, en Senator namens Forum voor Democratie. Hij schreef onder andere het boek The fall and rise of blasphemy law.