-Arash Mashadi- Minder! Minder! Minder!

De rijksbegroting bedraagt inmiddels zo’n 500 miljard euro. Elk jaar groeit dat bedrag automatisch mee met inflatie en hogere belastingopbrengsten. Dat lijkt logisch, maar het houdt het systeem vet en gemakzuchtig. Politici hoeven nooit echt moeilijke keuzes te maken, ambtenaren nooit echt efficiënt te werken. Het geld stroomt toch wel binnen.

Maar stel dat we die 500 miljard de komende tien jaar níet indexeren. Dat we zeggen: dit is het plafond, zoek het daarbinnen uit. Dan sluipen de bezuinigingen er vanzelf in. Ambtenaren moeten slimmer organiseren, meer automatiseren en voorzichtiger zijn met salarissen en het aannemen van collega’s. Diamanten vorm je onder druk!

Belangrijk detail: van die 500 miljard gaat zo’n 55 miljard direct naar de loonsom van ambtenaren. Dat is ongeveer tien procent van de hele begroting. Dus ja, de bulk van de begroting zit daar. Precies daar zit veel ruimte voor efficiëntie. Met minder managementlagen, betere automatisering en minder verspilling kan dat bedrag omlaag zonder dat de dienstverlening instort.

Na tien jaar scheelt het stilzetten van de groei ongeveer 170 miljard per jaar ten opzichte van de huidige koers. In totaal bespaar je zo’n 850 miljard in die tien jaar. En er is nog een ander voordeel: ambtenaren hoeven niet langer krampachtig ieder budget tot de laatste cent uit te geven uit angst dat ze anders volgend jaar minder krijgen. In plaats daarvan beloon je zuinigheid: wat ze overhouden, mogen ze meenemen naar het volgende jaar. Dat verandert de cultuur. Van verspillen naar besparen. Van uitgeven om te behouden, naar houden om te verbeteren.

Daarna kun je de druk langzaam laten afnemen door de begroting eens per twee jaar te indexeren. Zo blijft er altijd een prikkel om efficiënt te werken, maar voorkom je dat de overheid vastloopt.

Het zou de eerste échte bezuiniging zijn die burgers niets kost, maar de overheid eindelijk eens dwingt om zichzelf opnieuw uit te vinden.