-Column Dr. Gert Jan Mulder- De stille val van de windturbines

Windenergie wordt verkocht als schoon en groen, maar dat beeld brokkelt snel af bij nadere beschouwing. Windmolens hebben een lage energiedichtheid en leveren slechts stroom bij geschikte windcondities. De gemiddelde capaciteitsfactor van een windturbine op land ligt rond de 25%, op zee rond de 40%[1]. Dat betekent dat er nog steeds conventionele back-upcentrales nodig zijn om de continuïteit van de elektriciteitsvoorziening te garanderen.

De productie van één turbine vereist enorme hoeveelheden grondstoffen: honderden tonnen staal, koper en zeldzame aardmetalen zoals neodymium en dysprosium — vaak gewonnen onder erbarmelijke omstandigheden in China of Afrika, met grote milieuschade als gevolg[2]. De fundering van een offshore windturbine kan meer dan 1.000 ton beton vergen[3]. Het idee dat dit ‘duurzaam’ zou zijn, is een hardnekkige mythe.

De ecologische schade is aanzienlijk. In de Noordzee worden trekroutes van vogels doorsneden door wiekende bladen, met duizenden dode vogels per jaar tot gevolg[4]. Zeezoogdieren zoals bruinvissen verliezen hun habitat of raken gedesoriënteerd door laagfrequent geluid en heipalen tijdens de aanleg van turbines[5]. Onderzoek van het Duitse Bundesamt für Naturschutz bevestigt een afname van biodiversiteit in en rond windparken[6].

Ook op land zijn de effecten niet gering. De rotorbladen zijn gemaakt van composietmaterialen die nauwelijks recyclebaar zijn en vaak eindigen op afvalbergen in de VS en Afrika[7]. Infrageluid afkomstig van windturbines — geluid onder de gehoorgrens — wordt in verband gebracht met een scala aan klachten: slaapstoornissen, hoofdpijn, stress, hartkloppingen en concentratieproblemen. Het zogeheten Wind Turbine Syndrome wordt wetenschappelijk erkend en onderzocht in meerdere landen[8].

En dan de kosten. Windenergie draait uitsluitend op miljarden aan subsidies en garanties. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving kostte het steunpakket voor duurzame energieproductie (SDE++) in 2023 meer dan 11 miljard euro, waarvan een substantieel deel naar wind ging[9]. Zonder overheidssteun zijn windparken economisch niet levensvatbaar. De maatschappelijke kosten per opgewekte megawattuur zijn aanzienlijk hoger dan die van kernenergie[10].

De verantwoordelijken voor deze grootschalige misleiding zijn duidelijk aan te wijzen: politici, klimaatlobbyisten, projectontwikkelaars en gesubsidieerde actiegroepen. Zij hebben jarenlang geprofiteerd van publieke middelen en inspraak gesmoord met retoriek over ‘noodzaak’ en ‘klimaatverantwoordelijkheid’. Maar zodra het publieke vertrouwen kantelt — en dat moment komt — zal er ook rekenschap worden gevraagd.

Laat deze voorspelling geen provocatie zijn, maar een waarschuwing. Niet alles wat als ‘groen’ wordt gepresenteerd, is werkelijk goed voor mens en milieu. Soms is een draaiende turbine niets meer dan een symbool van collectieve verdwazing.

Bronnen:

[1] International Energy Agency (IEA), “Wind Energy Technology Report 2023”, www.iea.org

[2] US Department of Energy (DOE), “Rare Earth Elements in Wind Turbines”, 2020

[3] TNO, “Materialen en Milieudruk van Windparken”, rapport 2019-06345

[4] Wageningen Marine Research, “Ecologische gevolgen van windparken op zee”, 2022

[5] Marine Pollution Bulletin, Vol. 146, “Impact of offshore wind farm noise on marine mammals”, 2019

[6] Bundesamt für Naturschutz, “Auswirkungen von Offshore-Windenergieanlagen auf Meeresökosysteme”, 2020

[7] Bloomberg Green, “Wind Turbine Blades Can’t Be Recycled, So They’re Piling Up”, 2020

[8] Nissenbaum et al., “Effects of industrial wind turbine noise on sleep and health”, Noise & Health, 2012

[9] Planbureau voor de Leefomgeving, “Monitor Klimaatbeleid”, 2023

[10] OECD-NEA, “Projected Costs of Generating Electricity”, 2020