Wie terugkijkt op de Nederlandse politiek van de afgelopen kwart eeuw, ziet een patroon van hoop, verzet en gemiste kansen. In 2002 werd Pim Fortuyn vermoord, juist op het moment dat hij op het punt stond premier te worden. Sindsdien heeft Nederland geworsteld met de erfenis van zijn gedachtegoed. Maar wat velen niet beseffen — of niet willen zien — is dat de echte opvolger van Fortuyn al lang onder ons is: Thierry Baudet. Baudet is niet alleen een doctor in de rechten, gepromoveerd aan de Universiteit Leiden, maar ook een denker van zeldzaam formaat. Hij combineert een intellectuele diepgang met een artistieke gevoeligheid die hem uniek maakt in het parlementaire landschap. Pianist, schrijver, classicus, liefhebber van literatuur en filosofie — maar bovenal een politicus die denkt, durft en afwijkt.
De vergelijking met Pim Fortuyn ligt voor de hand, maar verdient verdieping. Fortuyn was een flamboyant spreker, openlijk homoseksueel, een man van het volk én van de academie. Hij waarschuwde voor de gevolgen van massa-immigratie, de teloorgang van de Nederlandse identiteit en het failliet van de politieke bestuurlijke elite. Hij bracht een nieuw geluid — en werd vermoord voor hij het kon laten klinken vanaf het pluche.
Baudet brengt datzelfde ongemak bij zijn tegenstanders teweeg. Niet vanwege wat hij doet, maar vanwege wat hij is: een vrije geest in een wereld van volgzame partijfunctionarissen. Iemand die niet buigt voor het partijkartel, die zichzelf niet laat africhten, en die weigert zich in te passen in het theater van Haagse compromissen.
Beiden zijn (of waren) visionair, begaafd en diepgeworteld in de Europese cultuurgeschiedenis. Beiden worden (of werden) bewust verkeerd begrepen, uit hun context gerukt, gedemoniseerd en uitgesloten. Fortuyn werd 'gevaarlijk' genoemd vanwege zijn populariteit. Baudet wordt weggezet als 'extreem' vanwege zijn cultuurkritiek, zijn verzet tegen globalisme en zijn strijd voor nationale soevereiniteit.
En toch: wie de moeite neemt om hun gedachtegoed te lezen en beluisteren, ziet het verschil in niveau tussen hen en de rest van het parlement. Geen Jesse Klaver, Rob Jetten, Jan Paternotte, Dilan Yesilgöz of Jimme van Dijk komt in de buurt van Baudets historische, filosofische of retorische vermogen. Het is dan ook veelzeggend dat de Nederlandse elite haar talenten niet weet te benutten, maar eerder uitspuugt als ze zich niet onderwerpen.
Het grootste verschil tussen Fortuyn en Baudet? Fortuyn werd vermoord door een extremist. Baudet wordt langzaam maar zeker uit het debat gewurgd — door framing, boycots en uitsluiting.
De tragiek is dezelfde.
Maar voor wie het wel ziet, is het een zegen dat hij er nog is. Dat hij blijft spreken, schrijven, denken. Voor Nederland. Voor onze beschaving. Voor de vrijheid.
Voetnoten en bronnen
- 1. Pim Fortuyn, De puinhopen van acht jaar Paars, 2002.
- 2. Thierry Baudet, Oikofobie: de angst voor het eigene, 2013.
- 3. Universitaire promotie van Baudet: Universiteit Leiden, 2012. Titel: The Significance of Borders.
- 4. Voorbeeld van demonisering: Baudet uitgesloten van verkiezingsdebatten NOS (NRC, 14 februari 2023).
- 5. Fortuyns kritiek op de elite: “De paarse puinhopen,” in De puinhopen van acht jaar Paars.
- 6. Interview met Baudet over klassieke muziek en cultuur: HP/De Tijd, 2018.
- 7. Retorisch onderscheid: Tweede Kamerdebatten 2017–2024, diverse bronnen.
- 8. Overzicht van politieke uitsluiting: Elsevier Weekblad, dossier Forum voor Democratie, 2020–2024.
- 9. Over Framing: Van Reybrouck, David, Tegen verkiezingen, 2013 (voor het bredere mechanisme van democratische uitsluiting).
- 10. Vergelijkend overzicht Baudet/Fortuyn: eigen analyse, zie tabellen elders in dit document.