-Dina-Perla Portnaar- De Nederlandse Tweestatenoplossing: Tussen waarheid en verdwijning

Goed, dit is hartstikke generaliserend, maar dat werkt nu even wel. Sinds VVD PVV definitief uitsluit en GroenLinks/PvdA rechts uitsluit, is de brug namelijk ingestort. We hebben geen oor voor wat er wél waar is aan alle uiterste zijdes van het spectrum. Oftewel, welkom in de gruwel status quo.

Nu moeten we toch eens bloedeerlijk zijn over hoe die ontstaan is. Nederland is in de schaduw van het Midden-Oosten terecht gekomen. In niets anders dan een ideologische en religieuze oorlog vermomd als bevrijding en politiek bedrijven. Alles wat daarvoor tientallen jaren al woekerde, deels onder de oppervlak, is door de huidige geopolitiek opnieuw herverdeeld in kampen.

De verkiezingen in oktober van dit jaar komen in dit klimaat niet aan als een feest van de democratie, maar als heilige machtsstrijd. Goed, er kan nog van alles in de tussentijd veranderen. Maar dit ziet er niet goed uit. De verkiezingen worden niet alleen een volksstemming tussen partijen, maar tussen werkelijkheden die elkaar niet meer raken.

Aan de ene kant hebben we de Progressieve Kerk van GroenLinks/PvdA, eigenlijk versplinterd links. Een machtsblok dat onder de vlag van gelijkheid het eigen absolutisme heeft gevestigd en een aantal zeer gevaarlijke blokken in eigen kamp behelst. Blokken die oproepen tot geweld en tot van alles in staat zijn. Wat aan deze kant voor miljoenen mensen perspectief biedt, breekt de rest van het land af.

Aan de andere kant hebben we de Conservatieve Kerk, eigenlijk tweedelig rechts, waar miljoenen mensen tijdens de laatste verkiezingen hun hoop op hadden geprojecteerd. Wat in de lijn helder moest zijn, werd in de uitvoer een nachtmerrie. Ego’s, systeemfouten en vooral niet kunnen laveren in een rechtstaat, wat een voorwaarde is om door te pakken, laten de rechtse kiezers van de afgelopen verkiezingen nu in de kou staan. Oftewel, op dit moment in de tijd kunnen we concluderen dat we de Liberale Kerk met diens vertakkingen wel kunnen vergeten.

Eén politicus kan in theorie een antwoord bieden op wat er verloren lijkt. Ik pleit voor Mona Keijzer en haar redelijkheid, vastberadenheid en nabijheid. Nederland snakt naar een klassiek en gedegen rechts geluid. Een vrouw met gezag, potentie en resonantie. Ze kan daadwerkelijk de eerste, vrouwelijke minister president van Nederland worden en de brug slaan tussen kampen.

Maar Mona Keijzer, hoe krachtig ook, zit nu niet vooraan in de race. Ze is enkel het fictieve, winnende lot, mits de partijleden dat toelaten. En na de besluiten in de afgelopen 24 uur zakt de moed me bovendien in de schoenen. Haar bestaan heeft op dit moment in de tijd niet genoeg zwaarte, omdat alles ineens draait om Geert Wilders of Frans Timmermans.

In dat binair theater is de kans van slagen voor anderen verkleind. In dat binair spel gaan nog veel meer kleinere spelers wegvallen. Het gevecht tussen Timmermans en Wilders is zo hevig, dat kiezers zich verplicht gaan voelen om te kiezen uit twee kwaden. Omdat een stem op anderen de nek-aan-nek race tussen Timmermans en Wilders niet verder gaat helpen.

Wat betekent het wanneer de spelers niet genoeg worden opgemerkt? Mona Keijzer vertegenwoordigt geen woede, wrok, of heilige oorlog. Ze vertegenwoordigt de hunkering van een land naar rust, richting en betrouwbaarheid. Maar haar kalmte past niet bij de heilige oorlog van dit moment. De media, het politieke midden en de culturele elite willen het conflict in stand houden. Ze zitten in een alles-of-niets modus in de ratrace.

We bevinden ons op het punt dat Bruno Latour beschreef als het einde van consensusrealiteit. Waar ooit instituties borg stonden voor een gedeelde waarheid, regeert nu de wantrouwenepidemie. In dat vacuüm groeien de fabeltjes. Die regeren zoals nooit tevoren als wapens, beleid, frame en beschuldigingen.

We zeggen dat Nederland is verdeeld. Maar verdeeldheid suggereert nog communicatie tussen de ‘gewone’ burgers onderling (voor een deel lukt dat en voor een deel niet) en de volksvertegenwoordigers. De links-progressieve zuil wijst met theatrale vanzelfsprekendheid naar het zelfverklaarde kwaad van rechts, racisme en fascisme. De hel is dat niemand meer luistert. Rechts daarentegen weet zich belasterd, gedemoniseerd en gecanceld. Wie dat aan de rechterflank al jaren voelt, radicaliseert vanzelf. Niet perse in daden, maar in wereldbeeld.

James Baldwin schreef: “De gevaarlijkste schepping van elke samenleving is de mens die niets te verliezen heeft.” Dat is waar we nu naar afglijden. Niet met één zo’n individu, maar met miljoenen. Teveel mensen lijken niet bereid om elkaars menselijkheid te erkennen en teveel mensen vertrekken.

Simone Weil, scherp en genadeloos, schreef dat de kracht van waarheid ligt in haar kwetsbaarheid. Waarheid heeft geen macht. Ze overtuigt niet met geweld en overname, maar met helderheid. Maar in een tijd van ideologische oorlogsvoering wordt die helderheid gezien als zwakte. Vooral wordt de helderheid gebruikt om de andere kant uit te spiegelen en exact hetzelfde terug te geven. Wat de andere kant kan, kunnen wij ook, is het idee. Oftewel, vaarwel zuiverheid.

Dat is op dit moment het tragische lot van politici zoals Mona Keijzer en diens achterban. Ze is geen radicale oorlogsvoerder (bewuste tautologie). Ze is een voorbeeld van wat ooit een startpunt was om elkaar te verstaan in dit land. Maar lokale bescheidenheid wordt momenteel uitgesloten, genegeerd en gemarginaliseerd.

En dan zitten er nog directieleden die naar de chaos in onze klaslokalen kijken en ons een richting uit willen wijzen. Waar ongetwijfeld klasgenoten elkaar in kunnen vinden om samen op te trekken... Maar we glijden af naar de klaslokalen van de Nederlandse Tweestatenoplossing. In een stand tussen waarheid en verdwijning.

GroenLinks/PvdA is niet zomaar links. Het is een post-religieuze beweging die religie imiteert met dogma’s, ketterjachten en een diep geloof in de eigen onfeilbaarheid. Die theocratie omarmt. Onder de oppervlakte van de tot op zekere hoogte wel degelijk nobele agenda van gelijkheid, inclusie en klimaat schuilen elementen die diep destructief kunnen zijn. Ideologische wortels die teruggrijpen op de collectivistische en totalitaire ideologieën van de twintigste eeuw, met nieuw religieus extremisme die onuitgesproken getolereerd wordt. Dat komt immers politiek strategisch uit.

De recente oproepen tot zogenaamd ‘actie’ tegen politieke tegenstanders, de normalisering van geweld als politiek instrument en stilzwijgende acceptatie van de dreiging vanuit de heilige oorlog zolang ze ideologisch nuttig is, is geen toeval. Zadie Smith noemde dat ooit “de corruptie van de morele ijdelheid”. Dit treedt op wanneer mensen hun goedheid zo intens geloven dat ze geen ander mens meer kunnen verdragen. Mensen, dat is seculier totalitarisme als verpakking en heilige oorlogvoering als uitvoering.

Het gekke is dat juíst in het rustige, rechtse vaarwater de omkering zichtbaar is. Het is nu klassiek rechts dat pleit voor orde, grenzen, veiligheid en erkenning van de realiteit. De import van normen en waarden die botsen met fundamentele vrijheden, de erosie van veiligheid in buurten en scholen: het mag niet benoemd worden. Want benoemen is zogenaamd vrijheid inperken.

Bruno Latour zou zeggen dat we de wereld pas kunnen veranderen als we haar opnieuw fenomenologisch leren te beschrijven. Wat gebeurt er werkelijk? Schijnbaar kunnen we dit op dit moment in de tijd realistisch van rechts verwachten. Niet om te haten of overheersen, maar om de werkelijkheid terug te halen met taal en uitvoer.

Het besef moet indalen dat als we zo doorgaan, er lang geen synthese meer komt. Geen compromis en coalitie van redelijkheid. We leven in een tijd waarin we moeten kiezen. Niet uit haat, maar uit overleving. Voor onze vrijheid en veiligheid. Waarbij fundamentalisme op rechts het niet zou moeten winnen van nuchtere weerbaarheid op rechts.

Simone Weil geloofde dat een samenleving alleen standhoudt wanneer ze een transcendente bron van zin behoudt. Iets groters buiten onszelf waarmee we elkaar weer kunnen verstaan. Waarmee we vooral nooit wennen aan alle vormen van dwang, waaronder geweld. Wat die transcendente bron ook is voor het individu, voor Nederland betekent dat de herontdekking van de natiestaat vanuit noodzaak en bestaansvoorwaarde voor vrijheid. En iedere vorm van theocratie nu uitsluiten.

We hebben nu een alternatief blok nodig dat vrouwelijk, vastberaden en verzoenend kan optreden. Dat gesprekken zonder camera’s en aandacht kan terugbrengen tot de essentie van wat er nodig is. Vooral een moreel minimum. Een gedeelde code van fatsoen, waarin oproepen tot geweld, van welke kant ook, consequent worden veroordeeld.

Herbouw ons onderwijs nooit rond theocratische wereldbeelden, maar rond waarheidsvinding en vooral verlichting. Leer kinderen kritisch denken en vanuit hun ziel voelen. Vier de pracht en kracht van de natuur en zachtheid van de wereld op scholen. Versterk de rechtsstaat niet alleen in wetten, maar in geest. Voorkom dat het OM politiek wordt en dat wat voor openbare functie dan ook ideologisch wordt in handelen.

Bouw aan lokale en rechtvaardige samenlevingsvormen. Herstel het dorp in de stad. Stimuleer buren, verbanden en sociale structuren. Erken dat we momenteel in een crisis zitten en dat we moeten terugvallen op herbronning, filosofie, literatuur, spiritualiteit, sport en meer dat ons kan voeden. En boven alles, probeer nu die tweestatenoplossing als eindpunt tegen te gaan. Zie dit als waarschuwing. Geeneens als dreiging van buitenaf, maar als symptoom van een falen binnenin.

James Baldwin schreef: “Niet alles wat je tegenkomt kan veranderd worden, maar niets kan veranderd worden totdat je het tegenkomt.” Dat is de taak nu. Die tweestatenoplossing is nabij. Maar misschien, heel misschien, is er nog tijd voor iets anders. Iets beters. Iets dat waard is.

Nog eens op persoonlijke titel mijn aandringen: stem niet op Geert of Frans. Stem op weldenkendheid. Stem bovendien buiten het wegdrukken en wegwerken van een marginale minderheid in eigen land, genaamd de Neder-Joden. Ook dat moet gezegd worden. Buiten religieuze en ideologische aspiraties vermomd in talloze vormen. Milde of hardnekkige varianten, zo simpel zou het moeten zijn.

PS, aan de lezers: bedankt voor jullie mooie e-mails via mijn website. Echt hartelijk dank! Heel, heel fijn.