-Dina-Perla Portnaar- Hoe (niet-)menstruerenden en de nucleaire deal met Iran verbonden zijn

Natuurlijk snap ik dat invloed, tijd, energie en middelen op een dag schaars zijn. Ik geef toe dat er maar heul (!) weinig journalisten wereldwijd de geopolitieke analyses zodanig persoonlijk, klein en nabij kunnen brengen, dat de massa betrokkenheid voelt. Wat mij betreft zijn de journalisten die daar écht in slagen maar op één hand te tellen. Ze bevinden zich in het Engelstalige medialandschap, niet in Nederland. (Solly. Ik wil op niemands tenen staan.) Toch is laconiek doen over geopolitiek gevaarlijk.

Terwijl we massaal zoveel mogelijk wegkijken van al dat masculiene, ingewikkelde en vaak negatieve gedoe, zijn het andersom krachten die niet slapen en niet van ons wegkijken. Krachten die niets liever doen dan onze onnozelheid, onverschilligheid, onbetrokkenheid of neutraliteit (let op de nuances van deze woorden) benutten. Eén van die krachten is Iran. Of beter gezegd, het Iraanse regime. Wat mij betreft is dat de donkerste kracht die we op dit moment kennen. Gevaarlijker dan Rusland of China. Tijd zal ons leren of mijn antenne het juist signaleert.

Het Westen, onder leiding van de Verenigde Staten, lijkt nu opnieuw op het punt te staan om een nucleaire deal te sluiten met Teheran. Een deal die, volgens berichten uit diverse Engelstalige media, steeds minder eisen stelt. Die steeds meer knikt naar Iraanse wensen en verder afdwaalt van de rode lijnen die ooit ononderhandelbaar leken. Een gevaarlijk spel.

“Onder toezicht doorgaan met produceren.” Of: “terrorisme buiten de onderhandelingen laten.” Als het Westen zich terugtrekt uit zijn morele positie, wat blijft er dan nog over? Wij als massa staan te ver van Trumps strategieën af. Maar het is toch niet verwonderlijk dat zijn aanpak ons benauwt? Dat we ons afvragen wat er van die nucleaire zooi onze kant uitgestuurd gaat worden en wanneer precies? Met andere woorden, interesseert Trumps aanpak ons niet, dan is er iets flink mis met onze humaniteit en eigenwaarde.

Trump waarschuwde Netanyahu om Iran niet aan te vallen. Want “de gesprekken waren productief en succesvol.” Amerikaanse functionarissen houden de optie open om Israël wél te steunen, mocht Iran geen akkoord willen. Intussen verdwijnt het vertrouwen. De verrijking van uranium groeit. De bommen lijken eerder een kwestie van timing dan van intentie. Iran verrijkt inmiddels tot zestig procent. Dat is geen kleine productie of civiel project meer, maar een aanloop naar vernietiging. Toch blijven we stil.

Waarom gaan we daar niet iedere dag de straat voor op? Waarom schreeuwen we niet tegen dit risico dat ons allemaal raakt? Of we nu in Teheran wonen of in Tilburg? Zijn we echt zo murw, lui, partijdig of afgestompt dat een dreiging op deze schaal ons nauwelijks nog uit het lood slaat? Beseffen we wel wat er speelt? Verdomme, kunnen we nooit eens iets zonder dat het helemaal wordt voorgekauwd? Zelf een beetje proactief de lijnen verbinden?

Alleen al vanwege de vrouwen zouden we nu moeten opstaan. In het boek waar ik nu aan werk, schrijf ik ergens: stel je voor dat het de vrouwen waren geweest die mannen tot object/bezit hadden gereduceerd? Dat vrouwen wetten hadden geïmplementeerd om mannen gevangen te zetten onder het mom van religie en ideologie? Om wat ze wensten, zeiden, droegen of wie ze liefhadden. Hoe had de wereld dan gereageerd? Hoe had dat ons collectief bewustzijn van vandaag de dag gevormd? Ik betwijfel het ten zeerste dat we dan in de huidige staat van zijn hadden verkeerd.

In ieder geval leven we in een tijd waarin vrouwen in Iran worden vermoord omdat ze hun haar laten zien. Waar ze worden onderdrukt uit naam van weet ik wat. Door mannen. En soms door slinkse verraadsters waar gepaste, karmische maatregelen voor gereserveerd worden. #DontStopTalkingAboutIran.

Ondertussen hebben we hier in Nederland geen voeling meer met de realiteit en wat ertoe doet. Zodanig, dat we vrouwen uitfaseren en degraderen tot “menstruerenden” in de krant. Letterlijk. Bron: NRC, mei 2025. De oorlog tegen vrouwen. Eeuwenlang. Eens had het ‘zwakkere geslacht’ geen rechten, waaronder stemrecht, zelfbeschikking, onderwijs en werk. Nu bestaat de moderne versie in Nederland uit vrouwen hun naam afpikken. Vrouwen vanuit zogenaamd vooruitstrevendheid wederom minimaliseren in de maatschappij. Uitgewist als categorie in de naam van inclusie. Seksisme, maar dan woke-stijl. Hip. Gerechtvaardigd.

Alsof vrouw-zijn een functie is in de trend van ‘de barenden’. Alsof vrouw-zijn een ongemak is dat we moeten herleiden tot de ongesteldheid. Letterlijk het meest basale en in mijn geval, rotte aan vrouw-zijn. Ik kan niet wachten tot het leven na mijn hysterectomie. Die heb ik inmiddels ‘besteld’. Want adenomyose en endometriose zijn b*tches. Ik wens het de slinkse verraadsters in Iran toe. Hoe dan ook, de menstruatie is op inhoud banaal. Noemen we mannen vanaf nu dan “prostaathouders” of “zaadlozenden” in NRC? Graag. Gelijke monniken, gelijke kappen.

De vanzelfsprekendheid waarmee dit en passant in het Nederlandse medialandschap heeft kunnen gebeuren, hoort bij dezelfde stroom van onnozelheid, onverschilligheid, onbetrokkenheid of neutraliteit. We bewaken onze eindredactie, uh, kracht niet. Onze geschiedenis, verlichting, eer, finesse en elegantie. We garanderen geen veiligheid. We trekken geen grens wanneer radicale ideeën over vrouwen zich nestelen in onze instituties. Een voorbode op nog meer radicale ideeën vanuit andere bronnen.

Het feit dat NRC de sectie voor reacties onderaan het stuk vervolgens heeft gesloten, toont aan wat er aan de hand is… Als ik de journaliste in kwestie zou zijn geweest, zou ik openbaar met een reactie komen om mijn, ongetwijfeld, onhandige maar banale fout te corrigeren. Een afgang. Hoewel ik ervan overtuigd ben dat er genoeg mensen zijn die haar met alle liefde willen versluieren.

Wat deze vrouwenkwesties met de deal tussen de VS en Iran te maken heeft? Met geopolitiek? Vanzelfsprekend is onze maatschappelijke kracht in Nederland dat we kunnen zijn wie we willen zijn. Dat we vrijheid hebben. Laten we dat nooit kwijtraken. Maar laten we ook ophouden met totaal buitenproportioneel de lijn van “menstruerenden” voortzetten.

Omdat we aan de andere kant een kracht hebben die ons niet alleen keihard uitlacht om onze algehele verzwakking, maar levend gaat verslinden. Niet onder ogen kunnen komen wat er speelt, faciliteert historische fouten die invloed hebben op de nucleaire onderhandelpositie. Over onze nationale veiligheid gesproken… Alles is met elkaar verbonden. Die gekke Westelingen met hun normen en waarden mogen anders gerust platgegooid worden. Gereduceerd tot niks. Tot onmenselijkheid. En dieren (het meest zuivere vanuit onschuld dat we hebben en moeten koesteren) en planten gaan er ook aan.

Het blijft helaas niet bij de klassieke normen en waarden die in de maatschappij buiten spel worden gezet. Of bij fouten maken. Er zijn inmiddels genoeg lichte versies van Iran in onze politiek. Partijen die met een glimlach dezelfde onderdrukking inkapselen in nationale retoriek. Die vrijheid zeggen te verdedigen, maar ondertussen ruimte maken voor ideologieën die vrouwenrechten en individuele autonomie ondermijnen. Die ons met veel plezier levend gaan verslinden als ze daartoe de kans krijgen. Correctie, pakken.

Elke vorm van religieus extremisme is gevaarlijk. Ook de vorm die ik gekend heb. Maar op dit moment zijn het deze versies, gesteund door regimes en netwerken, die zich het hardst roeren en vertakkingen in Nederland hebben. Juist daarom moeten we geopolitiek niet overlaten aan analisten of economische belangenbehartigers.

Geopolitiek is als dossier niet uitsluitend voor de elite, maar een kwestie van menselijkheid, beschaving en toekomstige sturing. Iran is niet alleen een atoomprobleem. Het is een ethisch probleem. Het is de vraag: in wat voor wereld willen we in de toekomst verder? Welke waarden durven we nog te verdedigen? Op welke wijze?

Als we blijven doen alsof het ons niet aangaat, worden we vroeg of laat wakker in een wereld waarin we onze vrijheden kwijt zijn. Als die wereld dan nog bestaat. Een wereld waarin het recht dat over eeuwen heen gebouwd is, zwijgt. Waarin macht van de brute kracht of aantallen bepaalt. Daarom moeten we nu, juist nu, verdere nucleaire producties afwijzen. Waar die ook gefabriceerd worden en al helemaal dáár.

We moeten toch massaal een moer gaan geven om dit soort zaken. Niet eens omdat we geopolitiek echt begrijpen, maar omdat we mensen zijn. En mensen hebben een onuitputtelijke potentie om solidair te zijn met mensen. Of vinden de trendzetters van de menstruerenden en niet-menstruerenden solidariteit voor de complete (!) mensheid niet hip meer? Daar kan vast een bommetje tegenaan.