-Dr. Gert Jan Mulder- De medische professie heeft haar ziel verkocht: Hoe COVID het vertrouwen in de arts verbrak

⸻

Sinds de Neurenberg-code (1947) en de daaropvolgende Verklaring van Helsinki (1964) gold er een heilig principe: niemand mag zonder vrije en geïnformeerde toestemming worden onderworpen aan een medische behandeling of experiment. Dit principe is niet zomaar een formaliteit; het is de kern van medische ethiek en het fundament van vertrouwen tussen arts en patiënt.

Tijdens COVID werd dat fundament stelselmatig uitgehold. Vaccins die nog in een experimenteel stadium verkeerden, werden gepresenteerd als enige uitweg. Mensen werden onder druk gezet, indirect gedwongen via QR-codes, reisverboden, baanverlies en sociale uitsluiting. Van vrijwilligheid bleef niets over. Het idee dat burgers “vrij kozen” is een leugen die men zichzelf graag vertelt. In werkelijkheid werd informed consent vervangen door informed coercion.

Ooit stond de arts voor persoonlijke zorg, voor individuele afweging en voor discretie. Maar tijdens de pandemie veranderde de medische praktijk in een uitvoeringsapparaat van beleid. Witte jassen werden spreekbuizen van ministers en virologen op televisie, die vaak meer weg hadden van propagandisten dan van onafhankelijke wetenschappers.

Wie vragen stelde, werd weggezet als complotdenker. Wie weigerde, werd gestigmatiseerd. Tegenspraak binnen de medische gemeenschap werd gecensureerd of bestraft. Artsen die zich beriepen op hun eed om schade te voorkomen, werden gemarginaliseerd of zelfs hun beroepstitel ontnomen.

Zo verdween de onafhankelijkheid van de professie – en daarmee haar ziel.

Het resultaat is duidelijk zichtbaar. Miljoenen mensen ervaren de medische wereld niet langer als betrouwbare bondgenoot, maar als ondoorzichtig netwerk van macht, geld en dwang. Waar vroeger respect overheerste, overheerst nu wantrouwen en bitterheid.

• Patiënten die medische adviezen wantrouwen, niet uit domheid maar uit ervaring.

• Burgers die weigeren mee te doen aan vaccinatieprogramma’s, hoe goedbedoeld ook.

• Families die artsen niet meer als autoriteit zien, maar als spreekbuis van farmaceuten en politici.

Deze vertrouwenscrisis beperkt zich niet tot COVID. Ook reguliere zorg – van behandelingen tot preventieprogramma’s – lijdt hieronder. Het zaad van twijfel is geplant en groeit met elke nieuwe campagne.

1. Tegenspraak toestaan en verdedigen. Artsen hadden de moed moeten hebben om elkaar niet monddood te maken maar de dialoog open te houden.

2. Politieke onafhankelijkheid bewaren. Het beroep had zich moeten verzetten tegen de instrumentalisering door overheden.

3. Transparant zijn over onzekerheden. In plaats van absolute zekerheden te claimen, had men moeten zeggen: “We weten het niet, maar dit is wat we nu denken.”

4. Belangenconflicten openbaren. Banden met farmaceutische bedrijven hadden zichtbaar en bespreekbaar moeten zijn.

Het herstel begint bij radicale eerlijkheid. Zonder erkenning van fouten is er geen terugweg. Pas als artsen en instellingen publiekelijk zeggen:

• “Wij hebben meegewerkt aan dwang”

• “Wij hebben niet altijd volledig geïnformeerd”

• “Wij hebben kritiek en twijfel niet serieus genomen”

…kan er een begin worden gemaakt met herstel van vertrouwen.

Daarnaast moet de professie haar onafhankelijkheid terugwinnen. Geen arts mag ooit meer het draaiboek van een minister of het marketingplan van een farmaceut volgen. De enige leidraad mag de patiënt zijn – zoals ooit de bedoeling was.

Tot die tijd hoeft niemand zich te verbazen over de kilte waarmee burgers terugkijken. Wie zich verraden voelt, bouwt geen brug. Vertrouwen laat zich niet afdwingen via campagnes of PR, het moet worden herwonnen – stap voor stap, woord voor woord, patiënt voor patiënt.

En tot die tijd klinkt er bij velen een rauwe waarheid, onuitgesproken maar alom aanwezig: