We
horen het zo vaak: de Verenigde Staten is in een neerwaartse spiraal verzeild
geraakt. We zien dat aan de dollarkoers, die in korte tijd 15% is gedaald. Het
lijkt onvermijdelijk dat dit land verder afglijdt, mede door toedoen van het
onvoorspelbare beleid van president Donald Trump. Is het inderdaad zo dat de VS
over de top heen is? Dat
is maar zoals je het wilt zien. Ik onderscheid vier eenheden die van elkaar min
of meer afhankelijk zijn. Dat is in de eerste plaats de interne politieke
ontwikkeling van het land, in de tweede plaats de productieve sector, in de
derde plaats de positie van de VS in de mondiale geopolitiek en in de vierde
plaats de positie van de VS in mondiale
financiën . Ik ga ze in het kort langs.
Interne
politieke ontwikkeling VS
Die
is moeizaam. De polarisatie is enorm. De kloof tussen Republikeinen en
Democraten is gigantisch. Trump weet dat niet te overbruggen en doet geen
enkele poging daartoe, integendeel. De moraliteit van Trump is laag. De VS zijn
sterk in het in de eigen voet schieten met het oprakelen van het verleden. De
economische ontwikkeling is matig: de groei is teleurstellend, inflatie en
rente te hoog, begrotingstekort en staatsschuld veel te hoog. Middenklasse gaat
niet goed. Ik geef dit een score van 3.
Productieve
sector
De
VS is zeer sterk In informatietechnologie, oligopolies, Big Tech. Zij bezitten
veel data van bedrijven, personen en instellingen. Kennis is macht. Sterk in
defensie industrie. Big Defense. Trump wil industrie terughalen mede via de
heffingen. Big Industry. Begrijpelijk. Industrie is belangrijk voor technologie
en innovatie. Europa is mondiaal de grootste in handel: Big Trade. Trump wil
handel terughalen. Analisten hebben 15 jaar geleden voorspeld dat China in 2025
de VS economisch royaal voorbij gestreefd zou zijn. Dat is allerminst het
geval. De Amerikaanse economie is met 28 biljoen dollar nog steeds royaal
mondiaal de grootste economie, gevolgd door Europa met 18 biljoen dollar nipt
voor China met 17 biljoen dollar. India ver op afstand met 3,6 biljoen dollar
voor maar komende. De dollar is met opzet verzwakt om de handel aan te
zwengelen. De positie als mondiale reservemunt blijft overeind zonder kapers op
de kust. Ik geef het een score 8.
Mondiale
politieke positie
De
VS is hier zeker niet uitgespeeld: politieman tegen wil en dank, Oekraïne,
Gaza, Chinese zee, etc. De mondiale economische situatie is bedenkelijk gelet
op de gigantische staatsschulden waarvan we allang dachten dat dit niet meer te
financieren is en tot een gigantische beurskrach zou leiden. Het hangt op
‘vertrouwen’ en blijkbaar is dat er nog voldoende. De VS is vooral schuldig aan
deze ontwikkeling, maar ook anderen, zoals China en Japan doen driftig mee.
Gevaarlijk. Score 6.
Mondiaal
financiële positie
Deze
wordt vooral beheerst door de VS en China. De VS bezit de grootste
vermogensbeheerders, afgerond: BlackRock 12 triljoen dollar, Vanguard 10
triljoen, Fidelity 5 triljoen en State Street 4,6 triljoen met 36
triljoen in custody. Totaal in beheer door enkel vier partijen een kleine 32
triljoen dollar. Dit zijn zogenaamde indexbeleggers. Door overnames en
samenwerking (Blackstone en Wellington) zal de samenklontering nog groter
worden. Het Nederlands bnp is ruim 1 triljoen dollar. Het Nederlandse pensioenvermogen
is 1,6 triljoen euro. Dat wil zeggen dat een gigantische samenklontering
plaatsvindt van vermogen bij slechts een paar partijen en een paar CEO’s. Mocht
het vertrouwen in de economie en financierbaarheid van de staatsschulden
afnemen en deze partijen besluiten aandelen te verkopen, dan kan het heel hard
omlaag gaan.
De
vier grootste banken zijn Chinees met een grote voorsprong op de Amerikaanse
banken. Nederlandse banken - ooit zo groot - zijn nergens meer. Zoveel vermogen
in beheer van Amerikaanse partijen, betekent dat er daar een cumulatie van
macht plaatsvindt. BigFinance. Score 9.
Conclusie
De
rol van de VS is allerminst uitgespeeld. De VS bezit BigTech, Big Pharma, Big
Defense, Big Finance. Dat betekent veel macht.
Politiek gezien is het niet goed
aldaar. De mondiale schuldenberg en de geopolitieke situatie zijn ongunstig,
maar lijkt de beurs niet te deren zolang er voldoende vertrouwen heerst. Score
6.
Frits Bosch, econoom en socioloog, auteur van ‘De Wereld volgens Ayn Rand'.