Links is verdrietig over de
abominabele verkiezingsuitslag. Logisch. Het zou raar zijn als het anders was. Het
Financieele Dagblad maakt er over drie pagina’s een lang verhaal van: “Hoe nu
verder met links in Nederland. Het moet minder moralistisch”, 15-11-25.
Inderdaad, hoe nu verder? Het FD doet een rondgang langs een tiental linkse
denkers. Dat is precies wat je niet moet doen, want zij weten het niet, anders
waren de uitslagen niet zo beroerd. Je moet langs rechtse denkers. Maar goed,
men meent dus dat het minder moralistisch moet. Onjuist. Het moet wel
moralistisch, maar anders moralistisch dan nu. Hoe staat links tegenover massa-immigratie?.
Links kan niet verstoppertje blijven spelen. SP leider Jimmy Dijk, die zijn
partij naar 3 zetels ziet verkrumpelen, vindt dat “er een heel sterk
migrantenframe is in onze samenleving, waaraan 20 tot 25 jaar gebouwd is”. Met
zo’n opvatting moet de SP nog blij zijn met 3 Kamer zetels. Volgens ex SP
Kamerlid Leijten kan links een heel duidelijk verhaal houden op migratie: “Ik
voel me thuis bij de lijn streng op arbeidsmigratie, een veilige thuishaven
bieden voor hen die het nodig hebben en anderen terugsturen”, dus ruim baan
voor asielmigranten. Dat is een prachtige empathische gedachte, maar gaat niet
samen met de
verzorgingsstaat. Er móet gekozen worden. Hoe kiest links?
Verzorgingsstaat
Het kroonjuweel van sociaal
democraten is de verzorgingsstaat, ooit in de jaren 50 opgezet door dr Willem
Drees, later uit de partij gestapt. De verzorgingsstaat komt de komende 20 jaar
fors onder druk te staan. De eerste tekenen zien we nu al overduidelijk. Massa-immigratie
en verzorgingsstaat gaan niet samen, zie Migratiemagneet van dr. Jan van de
Beek. Er moet gekozen worden. Hoe denkt links daarmee om te gaan?
Er is geen andere keuze voor
Europa dan meegaan in de vaart der volkeren. Europa moet de defensie-inspanning
substantieel verhogen. Dat is niet mogelijk zonder economische groei.
Economische groei is niet mogelijk zonder een sterk bedrijfsleven. Rusland doet
het zonder een sterk bedrijfsleven maar dit land heeft olie-inkomsten die
Europa ontbeert. Dus: ruim baan voor het bedrijfsleven. Europa schijnt dit zich
onvoldoende te realiseren. Karl Marx, de
huisfilosoof van links onderscheidt in Das Kapital in de samenleving een
bovenlaag en een onderlaag. De bovenlaag wordt gevormd door het geestelijke,
culturele, wetenschappelijke en artistieke leven, dat steeds beslissend wordt
geacht voor de menselijke beschaving. De onderlaag wordt gevormd door de
productie en consumptie van gebruiksgoederen die secundair worden gevonden.
Marx draait de rollen om. De onderlaag is juist allesoverheersend en de
bovenlaag is daarvan afhankelijk. Zonder een behoorlijke productie, distributie
en consumptie is de bovenlaag onmogelijk. Volgens dit ‘historisch materialisme’
worden interesse en idealen bepaald door materiële omstandigheden. Volgens Marx
wordt dit niet erkend en begrepen. Hij heeft hier gelijk. Het is nog steeds zo.
Hoe staat links tegenover het bedrijfsleven? We horen hen er nooit over.
Islamisering
Het FD artikel wordt begeleid
met een grote foto van een vijftiental sociaaldemocraten met op de voorgrond dr
Frans Timmermans en dr Esmah Lahlah, die elkaar bijna verliefd aankijken. We
willen graag weten hoe links tegenover de islamisering van Nederland aankijkt
met alle begeleidende verschijnselen van dien. Vervolgens is het goed als links
dan ook het licht laat schijnen over het toenemend antisemitische in Nederland
en mogelijk ook bij links. We herinneren ons het huilen van Gerdi Verbeet en
het verdriet van Rob Oudkerk. Wat is het standpunt hierover van links?
Middenpositie?
“De focus op het politieke
midden is een grote strategische vergissing geweest”, meent Merijn
Oudenkampsen. Dat zou tot een identiteitscrisis hebben geleid. Hoe zo? Kabinetten
Kok. Lijkt me onjuist. Het gaat om moraliteit, niet moralistisch, betweterig,
maar moraliteit die politiek als resultaat heeft en vervolgens uitmondt in de
economie. Dit gaat niet over links, rechts of midden. De uiteindelijke
doelstelling is uiteraard een gelukkige samenleving met gelukkige individuen.
Vrijheid
Een heikel punt blijft de
vraag of herverdeling van inkomen en vermogen dient plaats te vinden. En dan de
vraag hoe men staat tegenover Milton Friedman’s adagium dat een samenleving die
vrijheid én inkomensverdeling wenst, geen van beide zal hebben. Is een
substantiële inkomensherverdeling gelegaliseerde roof? Hoe denkt links
daarover?
Ik meen oprecht dat het links goed
gaat met een programma waar we blij van worden. Links moet (eindelijk) de
discussie intern aangaan. Het roer moet om. Veel succes!
Frits Bosch, econoom en socioloog, auteur van ‘De Wereld volgens Ayn Rand'.