Nederland is aangesloten bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden. Dat verdrag telt twee artikelen die relevant zijn voor het tekeningetje dat de PVV onlangs heeft gepubliceerd op X.
De veertien belangenorganisaties die aangifte hebben gedaan tegen de PVV zijn van mening dat de vrijheden genoemd in de artt. 9 (vrijheid van gedachte) en 10 (vrijheid van expressie) van het EVRM beperkingen kennen en dat het tekeningtje daaronder valt.
Vaak wordt gesproken over “racisme”. Ook
De Volkskrant gaat daarin mee. De kop boven een artikeltje luidt: “In de strijd tegen racisme helpt het zeker niet als Wilders’ concurrenten zijn agenda simpelweg overnemen”. Kennelijk is de strijd tegen Wilders voor De Volkskrant een “strijd tegen racisme”. Maar dat is natuurlijk onzin. Waarom? Omdat islam geen ras is. En wat Wilders doet in het tekeningetje is het kritiseren van de islam. Of eigenlijk: van een bepaalde praktijk die met de islam wordt verbonden, namelijk het dragen van een hoofddoek.
Mag dat, het kritiseren van het dragen van een hoofddoek? Het antwoord is: waarom niet? Het is een mening die in beginsel wordt beschermd door de vrijheid van expressie. Wilders zal erop wijzen dat de hoofddoek in bijvoorbeeld
Iran dwingend is voorgeschreven. Vrouwen die dit verbod niet respecteren komen in de gevangenis terecht. Maar in westerse landen toch niet? Daar wordt die hoofddoek toch ook vaak vrijwillig gedragen? Dat zou kunnen, zal Wilders dan antwoorden, maar het vrijwillig dragen van een hoofddoek is onsolidair met de vrouwen in de gevangenis in Iran. Dit is dus een heel slecht idee. Minister Kaag die voor een Iraanse hoogwaardigheidsbekleder met een hoofddoek verschijnt is een heel slecht idee. Ook al zet minister Kaag die hoofddoek vrijwillig op, het blijft fout.
Foto: EPA/PRESIDENTIAL OFFICIAL
Dan zou je kunnen zeggen: “Wilders mag die hoofddoek wel bekritiseren, maar niet met een stereotyperend, polariserend tekeningetje. Hij moet zijn godsdienstkritiek gieten in de verheven taal van Spinoza. Of spottend mag ook, maar dan wel van het niveau van Voltaire”. Het probleem is alleen: dat oordeel vindt geen enkele basis in het recht. In het recht geldt: je mag ook stereotyperende en polariserende tekeningetjes maken. Wie dat onsympathiek vindt die moet maar niet op Wilders stemmen. Of onsympathieke en stereotyprende tekeningetje terug gaan maken. Een tekeningetje van Wilders met een hoofddoek op, bijvoorbeeld.
Ik verwacht dat het Openbaar Ministerie dit ook wel kan bedenken en dat de aangiften dus als kansloos zullen worden geseponeerd. Maar ook als hij vervolgd wordt dan zal het interesante jurisprudentie opleveren.
Paul Cliteur is de schrijver van Moreel Esperanto: naar een autonome ethiek (2007): https://ap.lc/R89bY