Drones boven Volkel: Expert waarschuwt voor ‘vijandige formatie’, maar is dit niet gewoon high-tech kattenkwaad?

Wijninga maakt een duidelijk onderscheid. Bij Eindhoven Airport zou het nog kunnen gaan om "hobbydrones" (lees: idioten die het vliegverkeer in gevaar brengen voor een filmpje). Maar Volkel? Dat is andere koek. "Daar was sprake van grote drones in formatie," stelt de expert. "Dat geeft aan dat er een professionele organisatie achter zit."

Als dit waar is, dan is het code rood. Vliegen in formatie vereist geavanceerde software, coördinatie en communicatie. Dat doe je niet met een controller van de Mediamarkt. Dat duidt op een staatactor (Rusland? China?) of een zeer goed georganiseerde terreurgroep.

Toch moeten we kritisch blijven. In de wereld van drones gaan de ontwikkelingen razendsnel. Tegenwoordig kun je online zwerm-software kopen of downloaden waarmee je meerdere drones tegelijk kunt laten vliegen. Studenten in Delft doen het, techneuten in hun garage doen het. Is het ondenkbaar dat een groep activisten, hackers of sensatiezoekers dit vermogen in huis heeft gehaald?

Als Wijninga gelijk heeft en het wél een buitenlandse mogendheid is, dan is de blamage voor Defensie nog groter. Dan hebben we dus een vijandelijke luchtmacht(je) boven onze kernbommen gehad, en we hebben ze laten ontsnappen. "De drones zijn vertrokken en niet teruggevonden," meldde de Luchtmacht eerder. Hoe dan? Hebben ze stealth-technologie? Of hebben ze gewoon heel hard weggevlogen?

De term "vijandig" suggereert een intentie. Wilden ze spioneren? Wilden ze testen hoe snel we reageren? Of waren ze op zoek naar zwakke plekken voor een toekomstige aanval? Het feit dat ze boven Volkel hingen, de heilige graal van onze defensie, is doodeng.

Het roept herinneringen op aan de mysterieuze drone-zwermen boven Amerikaanse vliegdekschepen en kerncentrales een paar jaar geleden. Ook daar tastte men lang in het duister. Het lijkt erop dat we een nieuw tijdperk van oorlogvoering zijn binnengestapt waarin de vijand anoniem, klein en ongrijpbaar is.

Als er inderdaad sprake was van een formatie grote drones, dan heeft Defensie die op de radar moeten zien. Dan zijn er beelden. Dan zijn er data. Waarom zien wij die niet? Waarom wordt er zo geheimzinnig gedaan?

Misschien omdat de waarheid te pijnlijk is: dat we miljarden uitgeven aan F-35's, maar dat we machteloos staan tegenover een paar vliegende robots van de Gamma (of van het Kremlin).

Of het nu Poetin is, Zelensky of een zolderkamerhacker: het resultaat is hetzelfde. Onze beveiliging is lek. Iemand kan 's nachts boven onze zwaarste wapens vliegen en ermee wegkomen.

Wijninga's analyse dat er een "professionele organisatie" achter zit, is aannemelijk, maar niet bewezen zolang we geen wrakstukken hebben. Tot die tijd moeten we rekening houden met elk scenario. En elk scenario is beangstigend.