Linkse partijen in Duitsland willen AfD verbieden - meerderheid van Duitsers is daartegen

Maar volgens recente peilingen wil een meerderheid van de Duitsers daar niets van weten. Veel kiezers zien het als een gevaarlijke aanval op de democratie - precies datgene wat de initiatiefnemers zeggen te willen beschermen.

De SPD-Bondsdagafgevaardigde Carmen Wegge bevestigde dat haar partij “werkt aan een mogelijke verbodsprocedure”. Volgens haar is het nu zaak om “met de grootst mogelijke juridische zorgvuldigheid bewijzen te verzamelen” en te toetsen of zo’n proces kans van slagen heeft.

Er ligt nog geen officiële datum voor het indienen van het verzoek, maar de toon is gezet. Wegge verklaarde in de Rheinische Post dat “de juridische onderbouwing en de soliditeit van het bewijsmateriaal doorslaggevend” zullen zijn.

Met andere woorden: men zoekt nog bewijs dat de partij überhaupt verboden kan worden - terwijl de conclusie al vaststaat.

Het is niet de eerste keer dat linkse partijen proberen de AfD te laten verbieden. Eerdere pogingen strandden al in de beginfase omdat het Duitse Grondwettelijke Hof aangaf dat een partij alleen verboden kan worden als ze actief de democratische rechtsorde ondermijnt - niet simpelweg omdat ze kritiek heeft op migratie, EU-beleid of klimaatdwang.

De AfD mag dan stevig oppositie voeren, ze is een legale partij die in meerdere deelstaatparlementen en zelfs in het Europees Parlement zetelt. Het idee dat een miljoenenpartij via een juridisch trucje kan worden uitgeschakeld, roept herinneringen op aan een autoritaire traditie die Duitsland juist dacht te hebben overwonnen.

De SPD, Groenen en Linkse Partij presenteren hun initiatief als een “verdediging van de democratische orde”. Maar in werkelijkheid lijken ze vooral hun electorale angst te maskeren. De AfD staat in landelijke peilingen rond de 20 tot 22 procent en is in Oost-Duitse deelstaten zelfs de grootste partij.

In plaats van de discussie aan te gaan met kiezers, probeert de gevestigde politiek de concurrent juridisch uit te schakelen. Dat lijkt verdacht veel op wat autoritaire regimes doen: wie te populair wordt, wordt verboden.

Zoals een Duitse commentator in Junge Freiheit schreef:

Uit meerdere opinieonderzoeken blijkt dat een meerderheid van de Duitsers tegen een partijverbod is. Zelfs onder kiezers van de regeringspartijen leeft twijfel. Veel Duitsers vinden dat de AfD, hoe controversieel ook, binnen het democratische kader moet blijven bestaan - juist om te voorkomen dat onvrede verder radicaliseert.

Door politieke oppositie te verbieden, waarschuwen critici, wordt de kloof tussen burger en bestuur alleen maar groter. De geschiedenis van de Duitse democratie leert dat censuur en uitsluiting nooit hebben gewerkt, maar juist het tegendeel veroorzaken.

Wat de discussie vooral onthult, is de groeiende angst van de gevestigde partijen voor hun eigen kiezers. De AfD spreekt thema’s aan die jarenlang zijn genegeerd: migratie, veiligheid, energieprijzen en Europese bemoeizucht. In plaats van die zorgen serieus te nemen, kiest de Duitse elite voor juridische zelfbescherming.

Dat patroon is herkenbaar in heel Europa. Wie de gevestigde macht uitdaagt, wordt niet bestreden met argumenten maar met rechtszaken, censuur of uitsluiting.

Ook in Nederland zien we vergelijkbare reflexen: de roep om bepaalde partijen uit te sluiten, het stigmatiseren van critici als “extreemrechts”, en het misbruiken van de rechtsstaat om democratisch gekozen bewegingen te beperken.

Het Duitse voorbeeld laat zien hoe gevaarlijk dat is. Een democratie die politieke tegenstanders via de rechter wil uitschakelen, verliest haar eigen geloofwaardigheid.

Wat vandaag de AfD is, kan morgen iedere andere oppositiepartij zijn.

De poging van de SPD, Groenen en Linkse Partij om de AfD te verbieden is geen teken van kracht, maar van zwakte. Ze weten dat hun ideologische monopolie wankelt, dat de kiezer niet langer klakkeloos volgt, en dat hun verhalen over klimaat, migratie en Europa steeds minder overtuigen.

Een zelfverzekerde democratie gaat het debat aan. Een bange democratie probeert het te verbieden.

Duitsland lijkt helaas voor dat laatste te kiezen - en dat zou weleens het gevaarlijkste precedent kunnen zijn sinds de oprichting van de Bondsrepubliek.