Media dumpen eindelijk Zelensky: 'Grootste crisis ooit' door megaschandaal

De aanleiding: een corruptieschandaal van ongekende omvang rondom het staatsbedrijf Energoatom, verantwoordelijk voor de kerncentrales in Oekraïne. Wat begon als een onderzoek door de anticorruptiewaakhond, is inmiddels uitgegroeid tot een politieke aardbeving. Meer dan 1.000 uur aan geheime opnames, maandenlang onderzoek, en een spoor van verdwenen geld: naar verluidt ruim 100 miljoen euro aan steekpenningen zou zijn verdwenen in de zakken van regeringsfiguren, vertrouwelingen en oud-zakenpartners van Zelensky.

Twee ministers zijn inmiddels opgestapt. Een van Zelensky’s voormalige zakenpartners is het land ontvlucht. En nog pijnlijker: de naam van zijn stafchef valt nadrukkelijk in de onderzoeken. Er ligt (nog) geen hard bewijs tegen Zelensky zelf, maar volgens RTL-verslaggever Chris Colijn is dit “de grootste politieke crisis uit Zelensky’s carrière”. Zijn positie wankelt, en het vertrouwen in zijn leiderschap brokkelt af — niet alleen bij het volk, maar ook binnen zijn eigen partij.

Oud-president Petro Porosjenko, Zelensky’s aartsrivaal, kondigt een motie van wantrouwen aan tegen het kabinet. Oppositieleider Kira Rudik gaat nog verder en pleit zelfs voor nieuwe verkiezingen — al verbiedt de grondwet die in oorlogstijd. Zelfs binnen Zelensky's eigen partij rommelt het: meerdere parlementsleden overwegen af te splitsen. Gebeurt dat, dan verliest hij zijn meerderheid. Besturen wordt dan haast onmogelijk.

Misschien wel het meest explosieve element: de geheime opnames. Daarin vertellen betrokkenen onder meer hoe zwaar het was om de tassen vol cash te dragen — letterlijk. Eén verdachte klaagt zelfs over rugpijn door het sjouwen met “te zware geldtassen”. Het land ligt in puin, gezinnen verliezen hun zonen aan het front, en de elite sleept koffers met contant geld naar buiten. De woede onder de bevolking is dan ook groot, maar niet verrassend. Zoals RTL’s Colijn zegt: “Het grote publiek is niet verrast dát dit gebeurt, alleen door de schaal.”

Terwijl de Europese Unie en Nederland miljarden blijven overmaken — voor militaire steun, wederopbouw en humanitaire hulp — groeit in eigen land de twijfel. Zijn die bedragen verantwoord? Worden ze gecontroleerd? Of subsidiëren wij ongewild een corrupt systeem dat zichzelf verrijkt midden in de oorlog?

In Den Haag lijkt de vraag nu eindelijk op tafel te komen: Hoe lang blijven we onvoorwaardelijk betalen?

Wat vooral opvalt: zelfs grote media, die jarenlang Oekraïne kritisch verslag hebben gespaard, beginnen hun toon te veranderen. Waar RTL Nieuws vroeger vlaggetjes uitdeelde, klinkt nu voor het eerst echte scepsis. En dat is niet niets. Want als zelfs mainstream media hun vertrouwen verliezen, dan is het politieke draagvlak kwetsbaar.

Dit schandaal legt niet alleen de interne rot bloot in Kiev, maar houdt ook Europa een spiegel voor. Wat doen we? Hoelang blijven we miljarden in een land pompen waarvan de hoogste bestuurders zich verrijken onder oorlogsomstandigheden? Waarom moet een Oekraïense minister aftreden, maar blijft hier in Nederland de geldkraan openstaan zonder garanties?

De realiteit is simpel: steun aan Oekraïne betekent ook politieke verantwoordelijkheid. En die verantwoordelijkheid begint met transparantie, controle — en misschien wel het belangrijkste: een rem op de blindheid waarmee geld wordt verstrekt.

Zelensky staat onder enorme druk. Niet van Poetin, maar van binnenuit — door corruptie, politieke scheuringen én het verlies van vertrouwen uit eigen land én vanuit Europa. Het beeld van de heilige oorlogsleider kantelt. De vraag is niet alleen: hoe lang houdt hij stand?, maar ook: hoe lang houden wij nog de portemonnee open?