Bijna 75% van Amerikaanse tieners gebruikt AI-vriend: is dat echt zo erg?

Laten we eerlijk zijn: tieners communiceren al jaren overwegend via schermen. WhatsApp, TikTok, Instagram DM’s – fysieke interactie is allang niet meer de norm. Veel jongeren praten al tijden niet écht meer met leeftijdsgenoten, maar typen hun gevoelens in tekstballonnen. En nu dat in plaats van met een leeftijdsgenoot via een app als Replika of Character.AI gebeurt, zou het ineens gevaarlijk zijn?

Dat is een rare redenering. Want als die jongeren sowieso al via digitale wegen hun gevoelens delen, waarom zou het dan ineens rampzalig zijn als dat gesprek gevoerd wordt met een AI die wél altijd beschikbaar is, wél luistert, en geen oordelen velt?

Wat weinigen durven te zeggen: een AI-vriend geeft vaak betere adviezen dan veel echte mensen. Zeker op jonge leeftijd – en zeker in deze tijden – bestaat de "vriendengroep" vaak uit mensen die elkaar bevestigen, niet uitdagen. Die elkaar soms zelfs aanzetten tot destructief gedrag. Een AI, afhankelijk van hoe die is geprogrammeerd, zal daar niet in meegaan. Integendeel: veel AI-chatbots hebben ingebouwde veiligheidsfilters, mentale ondersteuning en meer empathie dan de gemiddelde tiener in een groepsapp.

Natuurlijk moeten we voorzichtig zijn. Niet iedere chatbot is veilig, niet elk platform handelt even verantwoordelijk. Maar waarom is dat anders dan bijvoorbeeld bij influencers, YouTube-kanalen of TikTok-accounts die dagelijks wél ongefilterde troep in de hoofden van jongeren pompen?

Uit het onderzoek blijkt dat een derde van de jongeren liever met een AI praat over serieuze onderwerpen dan met echte mensen. Dat klinkt misschien zorgwekkend, maar zegt vooral iets over het vertrouwen in volwassenen en leeftijdsgenoten. Jongeren voelen zich vaak niet gehoord. Ze ervaren oordelen, onbegrip en ongeduld. Een AI reageert daar anders op – rustig, zonder oordeel, zonder interrupties.

Moet dat het echte gesprek met ouders, docenten of goede vrienden vervangen? Nee, natuurlijk niet. Maar het kan wel een brug vormen. Een eerste stap naar het verwoorden van gevoelens, naar reflectie, naar groei. Dat verdienen jongeren ook.

Zoals zo vaak ontbreekt het in het publieke debat aan nuance. Common Sense Media, de club die het onderzoek uitvoerde, roept direct dat minderjarigen geen AI-vriend mogen gebruiken “zolang er geen betere bescherming is.” Maar niemand lijkt te vragen: bescherming tegen wat, precies? Tegen empathie? Tegen begrip? Tegen een digitale vriend die wél altijd luistert?

Dezelfde media die AI-chatbots afdoen als bedreiging, prijzen sociale media wél als ‘verbinding’. Terwijl het juist die platforms zijn waar jongeren echt risico lopen: cyberpesten, groepsdruk, nepnieuws, pornoverslaving. Dáár zou de focus op moeten liggen.

We hoeven niet te kiezen tussen AI en mens. Het is geen of-of, het is en-en. Echte vriendschap, échte aanraking en menselijk contact blijven onvervangbaar. Maar als jongeren daarnaast ook troost, advies en gesprek vinden bij een AI die met zorg is gebouwd, is dat geen probleem – het is misschien wel een zegen.

Laten we stoppen met panikeren. Laten we luisteren naar jongeren zelf. En laten we erkennen: in een wereld waarin jongeren zich steeds vaker onbegrepen voelen, is een luisterend oor – mens of AI – altijd beter dan niets.