Formatie-chaos compleet: Buma trekt stekker uit D66-droomkabinet met Timmermans en VVD!

Het is genieten van de paniek in de ogen van de D66-top. Rob Jetten dacht even premier te kunnen worden van een breed kabinet dat de Nederlandse kiezer nog verder zou uitknijpen voor klimaat en migratie. Maar de VVD, die na de val van het kabinet-Schoof en de desastreuze verkiezingen vecht voor haar leven, durft het niet aan.

"De blokkade van de VVD tegen een samenwerking met GroenLinks-PvdA is er en die blijft er," moest Buma tandenknarsend toegeven na gesprekken met Jetten en Bontenbal. Laten we eerlijk zijn: dit is pure zelfbescherming van Dilan Yesilgöz. De VVD weet dat als ze nu in een kabinet stappen met Jesse Klaver, de partij bij de volgende verkiezingen (en die kunnen snel komen) volledig wordt weggevaagd. De kiezer heeft rechts gestemd, niet voor een links avontuur met een VVD-sausje.

Dat de VVD nu even de rug recht houdt, is mooi meegenomen, maar vertrouw ze nooit. Voor hetzelfde geld draaien ze over drie weken alsnog bij als er een paar leuke baantjes worden verdeeld. Maar voor nu is de 'linkse wolk'-variant van tafel.

De conclusie van Buma dat het "middenkabinet" eigenlijk al was afgevallen voordat hij begon, legt de totale onmacht van de gevestigde orde bloot. Ze hebben zichzelf in een onmogelijke positie gemanoeuvreerd. Er zijn twee partijen met 26 zetels: D66 en de PVV. Maar omdat Jetten, Bontenbal en Yesilgöz de PVV (en daarmee miljoenen kiezers) categorisch uitsluiten, blijven er geen reële opties over.

Ze weigeren samen te werken met Geert Wilders, maar ze kunnen ook niet met elkaar door één deur omdat de VVD bang is voor de kiezer. Het resultaat? Totale stilstand. Terwijl het land schreeuwt om oplossingen voor de asielcrisis en de woningnood, zitten deze prutsers in de zandbak te ruziën over wie er met wie mag spelen.

Voor Rob Jetten is dit een harde klap. Hij wilde de grote verbinder spelen, de man die links en rechts (of wat daar bij de VVD voor doorgaat) bij elkaar bracht onder de vlag van progressieve waanzin. Die droom is nu uiteengespat. Het 'motorblok' van D66, VVD en CDA heeft geen meerderheid. Zonder GL-PvdA komen ze er niet, en mét GL-PvdA wil de VVD niet.

De opties raken op. Een minderheidskabinet van het midden? Dat wordt weggestemd bij de eerste de beste begroting. Nieuwe verkiezingen? Daar zijn ze bij het CDA en de VVD doodsbang voor, want dan wordt de PVV waarschijnlijk nóg groter. Er is maar één logische uitweg, en dat is de telefoon pakken en Geert Wilders bellen. Maar dat vertikt de arrogante elite. En dus modderen we voort, terwijl het land onbestuurbaar dreigt te worden. Bedankt, Buma. Bedankt, Jetten.