Politici woest om moordenaar in GGZ, maar zij maakten dit zelf mogelijk

Een gruweldaad die iedere Nederlander zich nog herinnert. En toch kreeg deze man een baan in de zorg. Hoe? Dankzij een Verklaring Omtrent Gedrag, goedgekeurd door dezelfde overheid die nu verbaasd doet alsof dit ‘plotseling aan het licht komt’.

Het is gemakkelijk scoren: in de krant verontwaardigd doen, Kamervragen stellen, roepen dat “de staatssecretaris moet ingrijpen.” Maar laten we helder zijn: deze situatie is het gevolg van jarenlange politieke keuzes.

Deze Kamerleden hebben zélf ingestemd met wetgeving die re-integratie boven veiligheid stelt. Zij hebben het systeem van VOG-screening nooit fundamenteel aangepast, ondanks talloze waarschuwingen. Zij zijn medeverantwoordelijk voor het creëren van een klimaat waarin de rechten van daders structureel belangrijker zijn dan de bescherming van slachtoffers of de samenleving.

Het ministerie reageert voorspelbaar vaag: iedere aanvraag is uniek, we wegen belangen af. Maar het is overduidelijk dat hier iets fundamenteel mis is. Deze man bracht een vrouw op brute wijze om het leven, met tientallen messteken, en tóch wordt hem toegang gegeven tot een omgeving vol psychisch kwetsbare mensen.

En nee, dat is geen ‘incident’. Het is exact wat er gebeurt als je de screeningsautoriteit Justis de ruimte geeft om te kiezen voor de dader boven het risico. Dat kan alleen als de politiek dat mogelijk maakt – en jarenlang zo laat voortbestaan.

GGNet, de instelling waar deze man nu werkt, noemt dit een “voorbeeld van geslaagde re-integratie”. Alsof het hier gaat om iemand die na een winkeldiefstal een tweede kans krijgt. Nee: dit gaat om een moordenaar. Iemand die zó ver over alle morele grenzen is gegaan, dat het volstrekt krankzinnig is om hem nog in de buurt van zorgbehoevenden te plaatsen.

Het feit dat hij überhaupt een VOG heeft gekregen, is geen foutje van een ambtenaar. Het is het resultaat van een structureel falend beoordelingskader dat willens en wetens is gehandhaafd.

Nu staan Kamerleden als Ingrid Michon (VVD), Marieke Wijen-Nass (BBB) en Faith Bruyning (NSC) op de rem. Ze willen opheldering, ze spreken van een “pijnlijk signaal aan de samenleving”. Maar waar waren deze Kamerleden toen er gestemd werd over de versoepelingen in VOG-toekenning? Waar was hun verontwaardiging toen er geen harde uitsluiting werd opgenomen voor geweldsdelicten in de zorgsector?

De waarheid is dat zij hebben meegestemd. Ze hebben het laten gebeuren. En nu, nu het misgaat – exact zoals te voorspellen was – doen ze alsof dit buiten hun macht ligt.

De enige juiste conclusie: het systeem werkt niet, en de politici die het nu veroordelen zijn degenen die het hebben ingericht. Het is moreel onacceptabel dat mensen met een achtergrond van zwaar geweld toegang hebben tot zorgfuncties. Dat vereist geen “nadere uitleg” of “Kamervragen”. Het vereist politieke ruggengraat en directe wetswijziging.

Zonder harde wettelijke uitsluiting voor levensdelicten in zorg- en onderwijsfuncties zal dit blijven gebeuren. En de politiek die zich nu achter de verontwaardiging verschuilt, heeft dan maar één rol gespeeld: medeplichtig zijn aan het volgende drama.