Politiek rampjaar: kabinet struikelt van blunder naar chaos

Met die woorden vatte premier Dick Schoof het politieke jaar samen. En hij had gelijk – al had hij ook meteen kunnen opstappen na die zin. Want wat zich dit jaar in Den Haag heeft afgespeeld, is niet alleen gênant. Het is gevaarlijk. Nederland is in handen van een coalitie die bestaat uit stuntelaars, draaikonten, carrièretijgers en politieke beginners die zich gedragen alsof ze het script van een matige politieke satire volgen. Maar dit is geen satire. Dit is de werkelijkheid.

Met 27 van de 29 bewindslieden zonder enige ervaring en een Tweede Kamer vol nieuwelingen, is het niet gek dat Nederland aanvoelt als een stuurloos schip. Maar dit gaat verder dan wennen aan het pluche. Dit is grootschalige ongeschiktheid. Ministers die hun eigen begrotingen niet kennen. Staatssecretarissen die op tv uitspraken doen die ze later moeten inslikken. Wetten die op het laatste moment worden aangepast zonder advies of fatsoenlijke stemming.

En wat doen de media? Die staan erbij en knikken begripvol. Want ja, iedereen moet wennen. Nee. Daar hebben we als land geen tijd meer voor.

De achterkamertjespolitiek is terug – maar nu met een amateuristisch randje. Denk aan het 25 uur durende nachtelijke overleg in april. Vier partijleiders, uitgeput en trots voor de camera’s, terwijl de deal vol fouten zat: niet-uitvoerbare plannen, vergeten aanpassingen, onbedoelde bezuinigingen op verpleegkunde-opleidingen. Geen ministers erbij, geen ambtenaren, geen realiteitszin.

Dat dit alles wordt gepresenteerd als 'daadkracht' zegt veel over het politieke verval. Zelfs de PVV – altijd kritisch op Haagse elite – laat zich meesleuren in deze farce. Terwijl kiezers snakken naar herstel van vertrouwen, wordt dat vertrouwen verkwanseld in een mix van haastwerk en egospel.

Wat ooit onbespreekbaar was, is nu dagelijkse praktijk. Ministers die elkaar afvallen, coalitiegenoten die elkaar bespioneren, wetgeving die op losse schroeven staat door een gemiste stemming tijdens een herdenkingsbijeenkomst. We zouden erom kunnen lachen, als het niet zo treurig was.

De Tweede Kamer laat zien wat er gebeurt als politieke mores worden ingeruild voor mediastunts en emotionele erupties. Niemand neemt nog verantwoordelijkheid. Als iets fout gaat? Dan wijzen we naar elkaar. De nieuwe norm in Den Haag is: “Ik wist het niet.” Of erger: “Het boeit me niet.”

En dan hebben we de communicatie. Een premier die blijft herhalen dat er “geen racisme is” na het vertrek van een staatssecretaris. Alsof hij er zelf in begint te geloven. Politici die op X meer olie op het vuur gooien dan oplossingen aandragen. En een NSC-leider die ineens geheime documenten eist om zich te profileren – niet omdat het moet, maar omdat het kan.

Dit soort communicatie is niet onschuldig. Het ondermijnt het gezag van de overheid, de geloofwaardigheid van de politiek en het geduld van de burger. Als woorden geen betekenis meer hebben, wat blijft er dan over?

Wat we dit jaar hebben gezien is geen tijdelijke dip of leercurve. Het is een structureel probleem. De politiek is losgezongen van de werkelijkheid, van haar verantwoordelijkheid en van de mensen die ze zegt te vertegenwoordigen.

Of het nu gaat om asiel, woningnood, koopkracht of zorg: er wordt meer ruzie gemaakt dan gewerkt. Meer gescoord voor de camera dan geregeerd in het belang van het volk. En dan moeten we nog verkiezingen in.

Dit land verdient beter. Het verdient bestuurders met ruggengraat, visie, ervaring én fatsoen. Tot die tijd rest ons slechts één ding: vasthouden aan gezond verstand, elkaar blijven informeren en de zittende macht keihard aanspreken op alles wat er misgaat.