Strategisch stemgedrag bij GroenLinks-PvdA kiezers: Tactiek boven principes

Deze strategische kiezers, die in wezen wellicht beter passen bij andere linkse progressieve partijen zoals de SP, Partij voor de Dieren, D66 en Volt, kiezen er bewust voor om hun stem te geven aan GroenLinks-PvdA vanwege de grotere kans om invloed uit te oefenen op de vorming van een coalitie. Dit stemgedrag gaat voorbij aan de directe partijaffiniteit en focust op het grotere politieke spel.

Opmerkelijk genoeg is dit fenomeen van strategisch stemmen niet exclusief voor links Nederland. Ook aan de rechterzijde van het politieke spectrum, zoals bij PVV-kiezers, speelt strategisch stemmen een rol. Zo'n 43 procent van de PVV-aanhangers geeft aan tactische motieven te laten meewegen in hun stemkeuze.

Het strategisch stemmen kan vaak contraproductief uitpakken. Dit werd duidelijk tijdens de Nederlandse verkiezingen van 2012, toen veel rechtse kiezers strategisch op de VVD stemden in een poging om de PvdA van Diederik Samsom uit het kabinet te houden. Dit resulteerde in de door veel rechtse kiezers gehate samenwerking tussen de VVD en PvdA, waarbij Rutte II de volledige termijn uitzat. Dit voorbeeld illustreert hoe strategisch stemmen kan leiden tot onverwachte en ongewenste uitkomsten, die haaks staan op de oorspronkelijke intenties van de kiezers. Het leert ons dat een stem beter kan worden uitgebracht op basis van overtuiging in plaats van tactiek.