Geen referenda, wel nieuwe verkiezingen

Gebrekkig draagvlak voor ingrijpende maatregelen is een voedingsbodem voor onrust.

Kort geleden kwam Georgios Papandreou ogenschijnlijk vanuit het niets met het plan om een referendum te houden over het meest recente eurosteunpakket. Hoon viel hem ten deel, althans buiten Griekenland. Een volksraadpleging op dit moment en over dit onderwerp was totaal onverantwoord. Het leidde ertoe dat bijvoorbeeld de econoom Melvyn Krauss zei dat momenteel 'democratie het probleem [is], niet de oplossing.'

Nu weet de regelmatige lezer van mijn stukjes ongetwijfeld dat ik fel gekant ben tegen referenda. Het gaat mij echter veel te ver om democratie een probleem c.q. sta in de weg te noemen. Eventjes geen democratie zou voor het moment dan misschien wel handig zijn - en dat is wat er in feite ook is gebeurd met de installatie van zakenkabinetten in Griekenland en Italië -, maar zal op de lange termijn heel gevaarlijke uitkomsten hebben.

Europa staat voor een probleem zonder precedent. Er is simpelweg geen vergelijkingsmateriaal, en daardoor zijn de (lange termijn) gevolgen van besluiten nog minder te overzien dan normaal. Daarbij is het nog eens zo dat de huidige Europese regeringen zijn gekozen vóórdat de crisis de omvang kreeg zoals zij die nu heeft, waardoor dus geen enkele regering een mandaat van de kiezer bezit om in dit kader eventueel zeer verstrekkende maatregelen te nemen (hoe noodzakelijk die ook mogen zijn).

Wanneer die maatregelen zonder mandaat er toch doorheen komen, kan dit zorgen voor ongekende spanningen onder de bevolking. Recente ongeregeldheden in Griekenland en Italië lijken slechts een stille voorbode van wat er nog kan komen. Iedere bevolking heeft zijn kookpunt, en als dat punt eenmaal is bereikt, krijg je die geest nog maar lastig de fles in.

Daarom zou het meer dan verstandig zijn om in het geval van aanstaande drastische maatregelen nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Pas dan zal er sprake zijn van daadwerkelijk draagvlak, en is er alles aan gedaan om onrusten te voorkomen. Referenda nee, democratie ja.

foto: rhodes - flickr