Agressie op straat én in de klas – maar herkomst daders blijft ‘onbenoemd’

De olifant in de kamer? Die wordt stelselmatig genegeerd. Want nergens – echt nergens – wordt ook maar iets gezegd over wie dit geweld pleegt. Wat is de achtergrond van de daders? Waar komen ze vandaan? En waarom mogen we het daar niet over hebben?

Bij het Blue Light United Event in Apeldoorn, waar honderden hulpverleners bijeenkwamen om via sport en gesprek de spanningen van het vak te verwerken, klonk het luid en duidelijk: het wordt steeds gevaarlijker op straat. Brandweermensen die belaagd worden bij een brand. Ambulancebroeders die worden uitgescholden als ze iemands leven proberen te redden. Politieagenten die worden geslagen door jongeren die totaal geen respect tonen voor gezag.

Maar wat zeggen de media? “Burgers hebben een korter lontje.” Of: “Er is meer stress in de samenleving.” En jawel hoor, de klassieker: “Onbegrepen gedrag.” Alsof dit allemaal zomaar uit de lucht komt vallen.

Ook in het onderwijs is het raak. In het rapport wordt genoemd dat docenten worden bespuugd, geslagen en bedreigd. Leerlingen die elke grens aan hun laars lappen. Jongeren die structureel het gezag ondermijnen. Maar ook hier weer: geen enkel woord over afkomst of culturele achtergrond.

En dat is vreemd. Want iedereen die in het onderwijs werkt, weet dondersgoed dat een groot deel van het fysieke en verbale geweld komt van jongeren met een migratieachtergrond. Niet allemaal – natuurlijk niet – maar wel in een mate die structureel en opvallend is. Vraag het een willekeurige leraar in Rotterdam, Den Haag of Amsterdam. Zij durven het wél te zeggen. Alleen de media niet.

Het is een patroon dat we inmiddels maar al te goed kennen. Als de dader een autochtone Nederlander is, worden naam, achtergrond en motieven breed uitgemeten. Maar zodra de realiteit schuurt met het gewenste wereldbeeld van de media – zodra het gaat over jongeren met een niet-westerse achtergrond – dan wordt het ineens vaag, neutraal en omfloerst.

Dan zijn het ineens “jongeren”. Of “personen met een kort lontje”. Alsof we met z’n allen niet weten waar het over gaat.

Die bewuste vaagheid is geen journalistiek, het is activisme.

De waarheid is dat steeds meer Nederlanders wél doorhebben hoe de vork in de steel zit. Ze zien wat er op straat gebeurt. Ze weten wat hun kinderen meemaken op school. Ze zien hoe de ambulance in hun wijk met een escorte moet aanrijden om niet belaagd te worden. En ze zijn het spuugzat.

Niet omdat ze willen generaliseren. Niet omdat ze haten. Maar omdat de waarheid niet erkend wordt – en dus ook niet opgelost.

Want hoe wil je beleid maken als je niet eens eerlijk bent over het probleem?

Het is tijd dat we deze cultuur van verzwijging doorbreken. Dat we gaan benoemen wat iedereen ziet. Agressie en geweld tegen mensen in uniform en in het onderwijs is een schande – en moet keihard worden aangepakt. Maar dat kan alleen als we ook eerlijk durven te kijken naar waar het vandaan komt. Wie het doet. En waarom.

Tot die tijd blijven we dweilen met de kraan open. En blijven media en politiek het vertrouwen van de burger verspelen.

Want eerlijke journalistiek is geen luxe. Het is noodzaak.