'Een bak extra tijd': ProRail machteloos tegen tuig dat Zwolle saboteert voor een paar euro koper

Het is om moedeloos van te worden. Nederland, ooit een land van strakke logistiek en orde, glijdt steeds verder af naar een niveau waarbij de vitale infrastructuur vogelvrij is. ProRail meldt dat de problemen zeker tot het einde van de maandagochtend gaan duren. Dat betekent: gemiste vergaderingen, te laat op school, chaos in de bussen en totale frustratie op de perrons.

De impact is gigantisch. Zwolle is de poort naar het Noorden. Als het daar misgaat, zitten Groningen, Friesland en Drenthe op slot. Er rijden geen treinen van 't Harde naar Zwolle en niet tussen Zwolle en Lelystad. Wie vanuit Amersfoort komt, kan het wel schudden. Een woordvoerder van ProRail probeert het nog voorzichtig te brengen: "Dat kan door om te reizen via Deventer, maar dan ben je zeker een halfuur verder."

Een halfuur? In de praktijk weten we wat dat betekent: overvolle treinen op de omleidingsroutes, vertragingen die zich opstapelen als een olievlek en uiteindelijk een reistijd die verdubbeld is. De zegsman noemt het "een bak extra tijd". Wij noemen het een economisch delict tegen de werkende Nederlander.

Het meest cynische aan dit verhaal is de knulligheid van de dader. De poging vond zondagavond plaats. De politie heeft, wonder boven wonder, een man aangehouden. En wat blijkt? "Hoewel er niets verwijderd is, is de schade fors," aldus ProRail. Dus voor de duidelijkheid: deze crimineel heeft niets gestolen, maar in zijn poging om een paar tientjes aan koper te jatten, heeft hij voor tienduizenden, zo niet honderdduizenden euro's schade aangericht. Kabels kapot, systemen ontregeld en een heel landsdeel zonder treinverkeer.

Het laat zien met wat voor soort figuren we te maken hebben. Totaal gewetenloos, totaal onverschillig voor de maatschappelijke gevolgen. Het enige dat telt is de eigen portemonnee, en als daarvoor de samenleving ontwricht moet worden, dan moet dat maar.

Je vraagt je af: hoe is het mogelijk dat onze infrastructuur zo kwetsbaar is? Waarom liggen die kabels voor het grijpen? Waarom is er geen betere detectie? We betalen ons blauw aan belastingen en accijnzen, de treinkaartjes worden elk jaar duurder, maar de beveiliging van het spoor lijkt gatenkaas. Elke idioot met een betonschaar kan blijkbaar het land platleggen. Het is een veiligheidsrisico van de bovenste plank. Vandaag is het een koperdief, morgen is het iemand met nog kwadere bedoelingen.

De dader is gepakt. Dat is het enige lichtpuntje. Maar laten we niet te vroeg juichen. In het Nederland van D66-rechters is de kans groot dat deze man er met een taakstrafje vanaf komt. "Moeilijke jeugd", "geldzorgen", "in een opwelling". We kennen de riedel van de advocaten wel.

In een rechtvaardig land zou deze man de volledige schade moeten vergoeden. Niet alleen de reparatiekosten van ProRail, maar ook de economische schade van al die duizenden mensen die niet op hun werk konden komen. Laat hem maar werken tot hij erbij neervalt om elke cent terug te betalen. Maar we weten allemaal dat de Nederlandse belastingbetaler uiteindelijk weer voor de kosten mag opdraaien.

Voor de reizigers in het Noorden is het de zoveelste trap na. Eerst worden de buslijnen verschraald, dan wordt de auto onbetaalbaar gemaakt door accijnsverhogingen, en als je dan noodgedwongen de trein pakt, sta je stil omdat de overheid niet in staat is om het spoor te beveiligen tegen criminelen. Het is "een complexe situatie", zegt ProRail. Nee, het is een schandalige situatie. Het wordt tijd dat we koperdiefstal gaan behandelen als wat het is: sabotage van de staat. En daar horen straffen bij die pijn doen.