Explosie in ADHD-medicatiegebruik: wat is hier aan de hand?

De groep 25- tot 35-jarigen spant de kroon. In 2006 gebruikten nog geen 6.000 mensen in deze groep ADHD-medicatie. Nu zijn dat er 62.000. Een vertienvoudiging. En ook onder twintigers stijgen de cijfers tot absurde hoogte. Ritalin, Concerta, Medikinet — het zijn geen uitzonderingen meer, het is de norm geworden.

Wat is hier aan de hand? Waarom zijn we als samenleving zo gretig geworden in het voorschrijven van pillen aan mensen die zich ‘niet goed kunnen concentreren’? En waarom leggen we ons zo gemakkelijk neer bij deze vorm van chemische gedragsregulering?

Wie niet past in het systeem, krijgt een label. En wie dat label eenmaal heeft, krijgt een pil. Zo functioneert het Nederland van vandaag. In plaats van ruimte te maken voor diversiteit in leerstijlen, werkritmes en persoonlijkheden, wordt afwijking van het gemiddelde medisch geclassificeerd. En zodra iets een ‘stoornis’ heet, volgen de pillen vanzelf.

Het bizarre? Zelfs het CBS durft geen verklaring te geven voor deze explosie. Waarom zo veel meer mensen ADHD-medicatie slikken? Geen idee, zeggen de statistici. Misschien zijn we kritischer gaan kijken, misschien ligt het aan betere diagnostiek. Maar misschien – en daar lijkt niemand zich hardop aan te willen branden – zijn we simpelweg doorgeslagen in het medicaliseren van normaal gedrag.

Laten we eerlijk zijn: ADHD is een miljardenindustrie geworden. Diagnostische centra, psychologen, psychiaters, farmaceuten, zorgverzekeraars — allemaal verdienen ze geld aan het labelen en behandelen van ADHD. En niemand die zich afvraagt wat deze kinderen en volwassenen écht nodig hebben.

Zou het kunnen dat de werkomgevingen en onderwijssystemen zélf het probleem zijn? Dat het niet de mensen zijn die ‘afwijken’, maar het systeem dat geen ruimte biedt voor individuele verschillen? In plaats van mensen te leren omgaan met hun eigen kwaliteiten, worden ze gedwongen zich aan te passen aan een keurslijf. En als dat niet lukt? Dan volgt het receptblok.

Het meest verontrustende van deze ontwikkeling is de normalisering ervan. Wat ooit gold als laatste redmiddel is nu het beginpunt van elk traject. Heb je moeite met concentratie? Slik maar iets. Ben je druk? Neem Ritalin. Ben je gevoelig of afgeleid? Er is vast wel een stoornis te vinden die past bij je gedrag. En een pil die het onderdrukt.

Dit is geen samenleving die mensen helpt. Dit is een samenleving die ongewenst gedrag onderdrukt om de machine draaiende te houden.

Het wordt tijd dat we de trend keren. Niet alles is een aandoening. Niet iedereen die anders is, is ziek. We hebben diversiteit nodig in deze samenleving — niet als loze slogan, maar als praktische realiteit. We moeten stoppen met het behandelen van mensen als defecte onderdelen van een productielijn.

Wat we nodig hebben? Menselijkheid, maatwerk, vertrouwen, rust. En de moed om “nee” te zeggen tegen het gemak van de pil. Want wat vandaag begint als een beetje Ritalin om je te kunnen concentreren, eindigt morgen in een samenleving waarin elke afwijking van de norm wordt gezien als een medisch probleem.

En dát is pas echt ziek.