Jan Roos vrijgesproken: overwinning voor meningsvrijheid - rechtbank zet OM op zijn plaats

Na maanden van vervolging, mediagezeur en morele verontwaardiging blijkt het allemaal nergens op gebaseerd. De rechter heeft het gezond verstand laten spreken. Humor is géén misdrijf.

De zaak draaide om een uitzending van RoddelPraat waarin Roos op ironische toon zei dat Amelanders zich met “hooivorken en fakkels” moesten verenigen om journalisten die verslag kwamen doen van het Sunneklaasfeest “van het eiland te trappen”. Iedereen die de uitzending had gezien, begreep dat het grap was.

De rechtbank bevestigde dat: er werd gelachen, de toon was absurdistisch, en de context was overduidelijk satirisch. Toch besloot het Openbaar Ministerie destijds om Roos te vervolgen - alsof het hier om een serieuze oproep tot geweld ging.

Dat het OM daar maanden aan heeft verspild, zegt veel over hoe ziek de tijdgeest is geworden.

De vervolging van Jan Roos stond symbool voor iets groters: de toenemende beklemming van het publieke debat. Waar satire vroeger werd gezien als de ultieme uitlaatklep van een vrije samenleving, wordt het nu gezien als “gevaarlijk”. Comedians, columnisten, cabaretiers - allemaal krijgen ze te maken met verontwaardigde klagers, aangiftes en politieke druk.

Nou ja, als ze réchts zijn, tenminste. Als ze línks zijn kunnen ze álles zeggen.

Het OM leek mee te gaan in dat morele klimaat: humor als bedreiging, ironie als misdaad. Maar deze uitspraak zet daar een streep door. De rechter zegt in feite: absurde humor hoort bij vrijheid van meningsuiting. Punt.

Wat deze zaak zo pijnlijk maakte, was dat Roos in feite vervolgd werd voor iets wat iedereen herkende als een grap. Dat het Openbaar Ministerie dat niet zag - of niet wílde zien - toont hoe ver de overheid verwijderd is geraakt van de gewone burger. Waar mensen lachen, hoort de overheid niet te straffen.

Maar in Nederland anno 2025 lijkt alles politiek te worden gemaakt. Een satirische opmerking wordt ineens “opruiing”. Een felle tweet wordt “haatspraak”. En als het een criticus van het kartel betreft, dan gaat er meteen een dossier open.

Deze uitspraak betekent niet alleen dat Jan Roos vrijuit gaat, maar dat ook de grens van de vrijheid van meningsuiting opnieuw is bevestigd. De rechter erkent dat satire, ironie en spot essentieel zijn in een democratie. Dat mag nooit worden ingeruild voor een samenleving waarin iedereen bang is iets verkeerd te zeggen.

De advocaat van Roos, Benzi Loonstein, zei terecht:

En dat is precies de kern. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: Een samenleving zonder ruimte voor spot is geen vrije samenleving meer.

Dat deze zaak überhaupt voor de rechter kwam, is een schande. Het Openbaar Ministerie heeft maandenlang tijd, geld en capaciteit verspild aan iets wat nooit een strafzaak had mogen zijn. In plaats van criminelen op te sporen, koos men ervoor om een satiricus te vervolgen.

Misschien dat de vrijspraak nu eindelijk een signaal afgeeft: stop met dit soort politieke rechtspraak. Nederland heeft niet meer censuur nodig, maar meer lef om meningsverschillen te verdragen.

Wat vandaag is gebeurd, is een kleine maar betekenisvolle overwinning voor iedereen die weigert te zwijgen. Of je het met Jan Roos eens bent of niet - dit vonnis beschermt ook jouw recht om te zeggen wat je denkt, om te spotten met de macht, en om niet te hoeven buigen voor het gekwetstheidsdictaat.