Miljarden voor militaire wegen, maar wie zorgt voor de rest?

Het klinkt stoer: Nederland trekt miljarden uit om te voldoen aan de NAVO-norm. Militair materieel moet snel verplaatst kunnen worden, dus moeten bruggen worden versterkt, spoor aangepast en viaducten tankbestendig gemaakt. Maar ondertussen? Bruggen die al dertig jaar smeekten om een opknapbeurt hangen met ducttape aan elkaar. Spoorwegen zijn kwetsbaar. Dijken verzwakken. En niemand durft eerlijk te zeggen: het is nu al te laat.

De quote is bijna komisch. Minister Eelco Heinen (Financiën) liet onlangs optekenen: “Als je toch een weg aanpast, zet dan wat extra palen onder een viaduct zodat er een tank overheen kan rijden.” Zo simpel is het volgens hem.

Maar volgens experts uit de sector is dit wishful thinking van de bovenste plank. Want de realiteit is: ProRail komt miljarden tekort, Rijkswaterstaat loopt achter de feiten aan, en voor heel veel cruciale routes is überhaupt nog niet duidelijk of ze een tank überhaupt zouden houden.

Er wordt gesproken over tientallen miljarden aan NAVO-geld. Maar demissionair minister Heinen waarschuwt alvast: veel van dat geld is geen extraatje, maar wordt gewoon weggesnoept uit bestaande potjes. Met andere woorden: oude plannen met een NAVO-sticker erop. Dat is wat je krijgt.

Hoogleraren en sectorbestuurders luiden de noodklok. Ze zeggen in feite: “Mooi dat we investeren in militaire corridors, maar onze eigen infrastructuur gaat ten onder. En daar rijdt niet alleen een tank overheen, maar ook miljoenen burgers per dag.”

De Van Brienenoordbrug is het bekendste voorbeeld. Maar er zijn er tientallen: de Naarderbrug op de A1, viaducten bij Zwolle, tunnels bij Schiphol. Alles is oud. Alles piept en kraakt. En overal wordt gewacht. Gewacht tot het écht niet meer anders kan. Want onderhoud is duur, en Den Haag geeft het geld liever uit aan luchtfietserij.

De Algemene Rekenkamer rekende eerder dit jaar voor dat Rijkswaterstaat tot 2038 ruim 21 miljard euro tekortkomt voor alleen al het in stand houden van de bestaande infrastructuur. Dus ja: een paar extra palen onder een viaduct klinkt mooi. Maar wat als dat viaduct zelf allang onveilig is?

Experts pleiten voor een nuchtere benadering: als je dan toch militaire investeringen doet, doe het dan zó dat de rest van Nederland er ook van profiteert. Snellere goederenroutes naar Duitsland, betere ontsluiting van havens, slimmer spoorvervoer — dát is brede weerbaarheid.

Maar vooralsnog is er weinig visie, weinig prioriteit, en vooral: weinig lef. Er worden miljarden beloofd, maar niemand weet wie ze krijgt, wanneer, en waarvoor precies. En ondertussen blijven alle essentiële dossiers liggen.

NAVO-gelden of niet — als dit kabinet én de sector écht serieus waren over “weerbaarheid” en “infrastructuur”, dan zouden ze beginnen met de boel op orde brengen die we al hebben. Maar dat gebeurt niet.

We dromen van tanks op spoor en bruggen vol militair materieel, terwijl onze eigen bruggen op instorten staan. En daar is geen buitenlandse vijand voor nodig — dat doen we onszelf aan.