Slavernijmonument in Den Haag? Eer eindelijk eens onze eigen voorouders!

Want laten we eens eerlijk zijn: hoeveel van onze voorouders hadden ook maar íéts te maken met slavernij? De meesten van ons stammen niet af van plantage-eigenaren of koopvaardijlieden, maar van eenvoudige arbeiders, boeren, vissers, dienstmeisjes en dagloners. Mensen die zelf in bittere armoede leefden, die elke dag moesten vechten om hun gezin te voeden, die de fundamenten van ons land bouwden – zonder monument, zonder herdenking, zonder excuses.

Wat dit soort slavernijmonumenten doen, is ons voortdurend een gevoel aanpraten van collectieve schuld, collectieve zonde, collectieve schaamte. Maar waarom? De gemiddelde Nederlander had in de 18e of 19e eeuw niet eens schoenen aan zijn voeten, laat staan aandelen in de VOC.

Het is vals geschiedschrijven om te doen alsof 'Nederland' collectief schuld draagt. Er was een elite die rijk werd van slavernij, dat is waar. Maar de rest van de bevolking leefde keihard, zwaar, vaak uitzichtloos leven. En zij krijgen... niks. Geen beeld. Geen ceremonie. Geen minuut stilte.

Als er monumenten moeten komen, laten we dan eindelijk eens een beeld oprichten voor de Nederlandse moeder die tien kinderen kreeg in een krotwoning. Voor de kleine landarbeider die van zonsopgang tot zonsondergang op het land stond. Voor de arbeiders die in weer en wind de havens bouwden, de dijken verzwaarden, de straten aanlegden. Zij bouwden dit land. Niet met zwepen, maar met eelt op de handen.

Dát zijn de mensen die we zouden moeten herdenken. Niet uit schuldgevoel, maar uit respect.

Wie vaart er eigenlijk wel bij deze golf van herdenkingsdrift? Juist: de culturele elite, de subsidieclubs, de activisten, de politici die zichzelf weer even op de borst kunnen kloppen. Die gaan naar de onthulling, laten zich filmen met “bezorgde gezichten”, en zijn daarna weer weg.

Voor hen is dit politiek kapitaal. Voor de gewone Nederlander is het een reminder: “Jij moet je schamen. Jouw geschiedenis is fout.” Maar dat is niet zo. De geschiedenis van de gewone Nederlander is er een van armoede, strijd, solidariteit en overleven. En dat verdient géén schaamte – dat verdient erkenning.

Erkenning van het slavernijverleden is op zich geen probleem. Maar laten we ophouden met doen alsof heel Nederland dader was. En laten we vooral stoppen met de oneindige stroom aan symbolische boetedoening. Als we écht werk willen maken van een eerlijke geschiedschrijving, dan hoort daar ook het verhaal bij van de Nederlander die niets had, die zich uit de modder moest trekken en die ondanks alles zijn kinderen grootbracht.

Dát is onze geschiedenis. En het wordt tijd dat we trots durven zijn op die geschiedenis, in plaats van mee te gaan in het ritueel van zelfhaat en collectieve excuses.

Dus ja, zet gerust een beeld neer. Maar laat het dan een beeld zijn van de echte Nederlandse geschiedenis: van de vrouw met kind aan de hand en boodschappen in de rieten mand. Van de man op de steiger, met gebogen rug en houten klompen. Van mensen zoals onze eigen grootouders, die niks hadden, maar alles gaven.

Dat is het verhaal dat verteld moet worden. En dát verdient een monument. Niet omdat we ons schamen, maar omdat we ons herinneren wie we werkelijk zijn. Nederland. Gewoon. Normaal. Eerlijk. Sterk. En trots.