ABN Amro onder vuur: ‘Onafhankelijk onderzoek’ tegen hypotheekrenteaftrek blijkt opvallend politiek getint

Volgens het rapport ontvangen Nederlandse huizenbezitters gezamenlijk zo’n 11 miljard euro per jaar aan hypotheekrenteaftrek. De onderzoekers, Mike Langen en Finn Blokker, keken naar het gedrag van de eigen klanten van ABN Amro: slechts 29 procent laat de aftrek maandelijks uitbetalen, de rest kiest voor een jaarlijkse teruggave.

Hun conclusie: veel gezinnen zouden hun hypotheeklasten ook zonder maandelijkse aftrek kunnen dragen. Die redenering werd onmiddellijk bekritiseerd door financiële experts. “De klantenkring van ABN Amro is niet representatief voor heel Nederland,” merkt Martin Hagedoorn van De Hypotheekshop op. “Dat een deel het vooruit kan betalen, betekent niet dat iedereen het zich kan veroorloven.”

Bovendien wijst Hagedoorn op een ironisch detail: als huizenprijzen door afschaffing dalen, treft dat juist de banken zelf, omdat hun hypotheekportefeuilles in waarde dalen.

Wat het rapport extra gevoelig maakt, is de politieke kleur van de top van het economisch bureau. Hoofdeconoom Sandra Phlippen, die tijdelijk met sabbatical is, schreef mee aan het verkiezingsprogramma van D66 en is nu zelfs lijstduwer voor die partij.

Officieel had Phlippen “niets te maken” met deze publicatie, benadrukt onderzoeker Langen. Toch vindt de timing van het rapport - precies in campagnetijd - niemand toevallig. Het verhaal dat de renteaftrek “kostbaar en oneerlijk” zou zijn, klinkt immers als rechtstreeks afkomstig uit het D66-handboek.

Zelfs binnen financiële kringen klinkt de vraag:

De hypotheekrenteaftrek is al decennia een doorn in het oog van D66-economen en klimaatlobbyisten. Ze vinden dat de regeling “scheef” is, omdat huizenbezitters belastingvoordeel krijgen en huurders niet. Wat ze er meestal niet bij zeggen, is dat de maatregel oorspronkelijk bedoeld was om eigen woningbezit te stimuleren - een pijler van financiële zelfstandigheid voor de middenklasse.

Een afbouw van de aftrek zou diezelfde middenklasse opnieuw raken: hogere maandlasten, lagere huizenwaarden, minder koopkracht. En precies dát past in het patroon van het moderne D66-beleid: zwaar belasten, idealistisch verpakken.

Door zich in dit debat te mengen, zet ABN Amro haar eigen geloofwaardigheid op het spel. Een bank die deels eigendom is van de staat hoort zich verre te houden van politieke campagnes, zeker in verkiezingstijd. Toch presenteert ze haar rapport op een manier die één kant van het verhaal belicht - de kant die goed valt bij de progressieve elite in Den Haag en Brussel.

Een echt onafhankelijk economisch bureau had óók gekeken naar de risico’s:

Maar die nuance ontbreekt. Het rapport voelt meer als een beleidsverkoopdocument dan als wetenschap.

Het is niet de eerste keer dat de grote banken politiek terrein betreden. Eerder mengden ze zich al in discussies over klimaatmaatregelen, stikstof, CO₂-heffingen en genderquota. Steeds met hetzelfde resultaat: een zogenaamd neutraal rapport dat wonderlijk genoeg precies overeenkomt met de EU- en D66-agenda.

De boodschap is duidelijk: wie kritiek heeft op de Brusselse of Haagse beleidslijn, krijgt nu niet alleen de overheid, maar ook de bankensector tegenover zich.

De discussie over de hypotheekrenteaftrek is meer dan een economisch detail. Het raakt aan de vraag wie in Nederland nog mag ademen zonder gestraft te worden. De middenklasse betaalt het meest, krijgt het minst, en ziet nu opnieuw een fundament van financieel eigenaarschap onder vuur liggen.

Terwijl banken miljardenwinsten boeken en aandeelhouders spekken, wordt de gewone huizenbezitter verteld dat zijn belastingvoordeel “onrechtvaardig” is. De hypocrisie kan nauwelijks groter.

Het ABN Amro-rapport toont haarscherp aan hoe bankiers en politici steeds vaker in dezelfde bubbel leven. Onder de vlag van “wetenschappelijke analyse” wordt beleid verkocht dat rechtstreeks uit de partijprogramma’s van D66 en het CDA komt.

Zolang die verstrengeling blijft bestaan, is het aan onafhankelijke media zoals DDS om te blijven wijzen op wat er écht speelt: de gecoördineerde aanval op de financiële vrijheid van de Nederlandse burger.