We zijn KLAAR met D66-journalistiek: 'Steeds meer mensen mijden het nieuws actief'

Uit wereldwijd onderzoek van het Reuters Institute van de University of Oxford blijkt dat steeds meer mensen het nieuws actief vermijden. Waarom? Nou, volgens de onderzoekers doen ze dat vooral omdat het nieuws je depressief maakt, het saai is en, oh ja, de bron van nieuws ook nog eens "onophoudelijk" is. Met andere woorden, je kunt je kont niet keren of er is weer meer "nieuws."

In 2017 zei 29% van de mensen het nieuws te negeren. Niet goed, natuurlijk, maar het is wel minder dan eenderde. Dus oké. Kan gebeuren. Maar nu is dat percentage opeens gestegen naar 39 (!) procent.

Eén van de voornaamste redenen? Oorlog. Met name de oorlog in het Midden-Oosten nu, maar ook de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Het gaat alleen maar daarover in de media. Je ziet continu beelden van verwoeste steden of wijken... en van politici die heel boos zijn en meer, meer, meer strijd en verwoesting beloven.

Maar het gaat niet alleen om oorlogen. Volgens de onderzoekers is er ook een verband met de coronapandemie. Dat was zo vervelend voor mensen, zo negatief, zo verschrikkelijk - en de bangmakerij ging zo stug door, dag na dag - dat ze er gewoon geen zin meer in hebben.

Deze mensen worden niet alleen down en depressief, maar ze hebben ook het gevoel dat ze gewoon geen invloed hebben op wat er gebeurt. Het maakt niet uit wat ze vinden en doen en zeggen... De ongein gaat toch wel door.

Met andere woorden, ze voelen zich machteloos. "Dit zijn mensen die het gevoel hebben dat ze geen invloed hebben op de enorme gebeurtenissen die in de wereld plaatsvinden," zegt één van de onderzoekers dan ook.

Tegelijkertijd is het merkwaardige dat uit hetzelfde onderzoek blijkt dat er juist méér interesse is voor "online nieuws en nieuws via sociale media." Denk daarbij aan Instagram, TikTok, en natuurlijk alternatieve onafhankelijke websites (hallo!). Dus hé, daar is nog iets positiefs uit te halen.

Waarom zoveel mensen dát doen? Ewald Engelen legt uit:

Toch kan ik niet aan de indruk ontkomen dat, als we het specifiek over Nederland hebben, het niet alleen om traditionele media gaat. Zo blijkt uit het onderzoek ook dat de interesse van Nederlanders in het nieuws gedaald is tot 49%. Let wel, in 2021 was 64% geïnteresseerd in het nieuws en in 2023 was het nog 51%. Voor het eerst is dit percentage dus onder de helft geraakt.

De kans dat dit ook impact heeft op alternatieve media is significant. Daarbij moet je er ook rekening mee houden dat die mensen, die er klaar mee zijn, niet voor echt hard politiek nieuws naar alternatieve websites en sociale media gaan, maar voor ander 'nieuws.' Cultuur. Entertainment. Gewoon kijken wat mensen doen. Waar mensen naartoe reizen. Welke series en films er op tv zijn. Zo groeien Formule 1 websites snel - en filmwebsites ook.

Hilarisch genoeg blijkt uit het onderzoek ook dat hoewel de interesse in het nieuws afneemt, Nederlanders wél vertrouwen blijven hebben in de NOS, RTL Nieuws, het AD en de Volkskrant. Ze willen het nieuws alleen niet meer zien en lezen.

Dat verklaart natuurlijk waarom oude partijen toch nog op veel stemmen kunnen rekenen bij verkiezingen. Ja, de PVV is in opkomst en heeft met name op 22 november 2023 een geweldige overwinning geboekt. Maar als je de resultaten voor de normale, traditionele partijen bij elkaar optelt zie je toch: de normies zijn nog altijd in de meerderheid. Dat komt ongetwijfeld door dat 'vertrouwen' in de grote media. Media die juist totaal niet vertrouwd kunnen worden en sinds jaar en dag actief propaganda verspreiden.