De € 1000 miljard van Super Mario

Zoals DDS Finance eindredacteur Jean Wanningen vanochtend in zijn artikel “Waarom lukt het de banken niet hun kapitaal te versterken” al aanhaalde, heeft de ECB deze week aangekondigd dat er € 1000 miljard aan goedkoop geld aan de banken zal worden geleend.

Via een zogeheten TLTRO (Targeted Long Term Refinancing Operation), onder voorwaarde dat er nieuw geld in de economie wordt gepompt, met name in het Midden- en Klein Bedrijf.

Daarnaast zal de rente voorlopig ultralaag blijven (0,15%) en de depositorente negatief, zodat banken aangemoedigd worden gelden te investeren. Al deze uitzonderlijke maatregelen zijn ingegeven door de vrees, dat de economische groei te laag zal blijven en dat de lage inflatie mogelijk zal omslaan in een situatie van deflatie, waardoor een periode van aanhoudende prijsdalingen een rem zullen zetten op het herstel van de economie in de EU.

Volgens DFT columnist Martin Visser zullen al deze extreme maatregelen nauwelijks effect sorteren voor de reële economie. Gelden zullen toch weer in de aandelenbeurzen gepompt worden, waardoor beleggers een makkelijk leventje leiden, totdat de bom een keer tot barsten komt in de vorm van een aandelencrash met een vernietigende werking.

In een kort interview voor Telegraaf TV wees Martin Visser gisteren op de fundamentele tegenstrijdigheid van Draghi, die enerzijds steeds de bal legt bij de politiek en vraagt om diepgaande structurele hervormingen, maar anderzijds door extreme maatregelen zoals hierboven genoemd, de politici alle nodige excuses verschaft om achterover te blijven leunen, pijnlijke hervormingen te vermijden en te genieten van het gratis geld. Daardoor houdt de verslaving aan gratis geld van politici en beleggers maar aan, terwijl de patiënt (de reële economie) op sterven na dood is.

Visser wees ook op het grote dilemma van de Centrale banken in Amerika en elders. Op enig moment zullen zij toch het rentewapen weer in moeten zetten, zeker als de inflatie weer gaat toenemen, wat nu in Amerika het geval lijkt te zijn. De economie lijkt nog veel te broos te zijn en de schuldenniveaus te hoog (zowel bij overheden als bedrijven), zodat een renteverhoging eigenlijk nauwelijks mogelijk is. Daarmee lijkt de wereld vroeg of laat op een financiële catastrofe af te stevenen (waarschijnlijk in de vorm van een grote aandelencrash, gevolgd door een periode van hyperinflatie).

Tot het zover is, begeven we ons zo goed en zo kwaad als het gaat langs de randen van het ravijn aan de hand van Draghi en Yellen. Zoals wij al zo vaak op DDS Finance gesteld hebben, zal de situatie in de Eurozone niet wezenlijk verbeteren zonder de principes van het Europact zelf en dan met name van de One-Size-Fits-All euro, ter discussie te stellen. Wat nu gevraagd wordt van de eurolanden qua hervormingen (waardoor de afhankelijkheid van Draghi’s toverdoos eindelijk zal afnemen) is namelijk nauwelijks haalbaar in menselijke en dus ook politieke termen gesproken.

De one-size-fits-all euro heeft al geleid tot een enorm hoge werkloosheid en verarming van grote delen van de bevolking, met name in Zuid-Europa. Om in die omstandigheden en met de hete adem in de nek van allerlei nationalistische en/of populistische partijen, keiharde hervormingen in gang te zetten van het overheidsapparaat, de arbeidsmarkt en de pensioenen (zoals eigenlijk zou moeten gebeuren in landen als Italië of Frankrijk), staat gelijk aan politieke zelfmoord. En dus zal vanuit de politiek de druk op Super Mario toenemen, om de geldkraam nóg verder open te zetten.

De enige manier om aan dit duivelse dilemma te ontsnappen is de eurozone monetair te flexibiliseren, eventueel via The Matheo Solution (TMS) of nog rigoureuzer door de terugkeer naar nationale munten.

In 2004, twee jaar voor zijn overlijden, zei de toen 92-jarige grote monetarist Milton Friedman in een gesprek met de Brusselse online krant EUobserver, dat hij een ineenstorting van de eurozone binnen enkele jaren voor 'zeer waarschijnlijk'  hield. 

Friedman was van mening dat de culturele kloof tussen de EU-landen te groot is om een economische eenheid te vormen. Hij dacht dat de landen van de eurozone vroeg of laat naar hun nationale munten terug zouden keren. Ook had hij in die laatste interviews nog een advies voor de landen in de eurozone: “schaf al die regels en verordeningen af. Houd op zoveel geld uit te geven”. 

Volgens Friedman was er niets mis met de economieën van de individuele lidstaten, maar waren ze bezig zichzelf te wurgen met al hun regels en reguleringen. Als onze politici in 2004 een heel klein beetje naar Friedman hadden geluisterd, hadden we de 1000 miljard euro van Super Mario en al zijn andere kunstgrepen, nu waarschijnlijk niet nodig gehad.