-Column Dr. Gert Jan Mulder- De blinde vlek

De Nederlandse peilingtraditie heeft veel te danken aan het scherpe oog van Maurice de Hond. Toch valt op dat in alle scenario’s die de afgelopen maanden zijn gepubliceerd, één vraag ontbreekt: wat gebeurt er als BBB, JA21, FVD en BVNL – vier partijen met realistisch-rechtse wortels – de handen ineenslaan vóór de verkiezingen? Wat als ze samen optrekken met één lijst, één front, één boodschap?

Het is een vraag die nog nooit expliciet is gesteld — en juist daarom zou een aanvullende peiling van grote betekenis zijn. Niet alleen omdat zij helderheid biedt over het strategisch electoraal potentieel, maar ook omdat zij kiezers richting en houvast verschaft. Zo’n initiatief zou naadloos aansluiten bij de opmerkelijke rol die De Hond al decennia vervult binnen het Nederlandse kiesproces.

Het zou onterecht zijn om de vier genoemde partijen weg te zetten als marginaal. BBB is onder leiding van Caroline van der Plas uitgegroeid tot een landelijke factor van betekenis, met een historische overwinning bij de Provinciale Statenverkiezingen. FVD heeft met Thierry Baudet ongekende hoogtepunten bereikt, en speelt nog altijd een invloedrijke rol onder jonge, radicale kiezers. JA21 onder leiding van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga heeft bewezen een consistent alternatief te zijn voor behoudende, realistische stemmers. En BVNL met Wybren van Haga en René Derksen biedt ondernemers en klassieke liberalen een herkenbaar thuis.

Elk van deze partijen heeft unieke kwaliteiten, maar kampt met hetzelfde probleem: afzonderlijk zullen ze bij de komende verkiezingen elk tussen de 2 en 6 zetels halen. Samen misschien 12 tot 15. Wat op papier inhoud lijkt te zijn, betekent in de praktijk: nul invloed. Geen plek in debatten. Geen formatierol. Geen onderhandelingskracht.

In de aanloop naar verkiezingen is de rol van media allesbepalend. Niet alleen in beeldvorming, maar ook in framing. De grote televisiedebatten worden vrijwel zeker toegespitst op de vier 'grote' kanshebbers: Timmermans (GL/PvdA), Yeşilgöz (VVD), Bontenbal (CDA) en Wilders (PVV). De rest mag hoogstens als decor aantreden. Geen enkele van de vier kleinere realistisch-rechtse partijen zal structureel aan bod komen. Niet omdat ze inhoudelijk zwakker zijn – maar omdat ze versnipperd zijn.

Samenwerking ná de verkiezingen wordt vaak gezien als pragmatisch, maar is in deze context juist zwakker. Dan is het momentum weg, de aandacht verslapt, de verdeling van rollen wordt complexer. Kiezers snakken juist nu naar duidelijkheid: wie werkt met wie, met welk plan en welk doel? Een combinatie vóór 29 oktober toont leiderschap, lef en voorbereiding.

Zowel de PVV als de VVD kampen met structurele beperkingen. De PVV wordt uitgesloten van coalities. Veel kiezers zijn zich hiervan bewust en zoeken naar alternatieven waarbij hun stem wél invloed heeft. De VVD daarentegen belooft al jaren asielbeperking en veiligheid, maar levert niet. Onder Rutte en Yeşilgöz zijn de problemen alleen maar toegenomen. Een geloofwaardig alternatief op rechts – wél verenigd – kan op deze onvrede inspelen.

Vertrouwen en momentum zijn cruciaal in de politiek. Als men wacht tot ná de verkiezingen, is het vaak te laat. De invloed van deze vier partijen is dan versnipperd en onvoldoende krachtig. Alleen een gezamenlijke lijst voor de verkiezingen kan een stevige machtsfactor vormen.

Een praktische en symbolisch sterke oplossing is het aandragen van duo’s per partij: Caroline van der Plas en Mona Keijzer (BBB), Joost Eerdmans en Annabel Nanninga (JA21), Thierry Baudet en Lidewijde Vos (FVD), Wybren van Haga en Dorien Rookmaker (BVNL). Daarmee blijft het herkenbare profiel van iedere partij intact, maar wordt ook samenwerking zichtbaar.

Hoewel accenten verschillen, staan de vier partijen verrassend dicht bij elkaar op thema’s als migratie, soevereiniteit, koopkracht, landbouw, energie, veiligheid en bestuur. Wat hen verbindt is sterker dan wat hen scheidt. Dat maakt een gezamenlijk programma haalbaar.

Nederland is rijp voor een nieuwe, volwassen rechtse samenwerking. Niet gebaseerd op populisme, maar op inhoud, verantwoordelijkheid en hoop. De combinatie van BBB, JA21, FVD en BVNL kan – als ze voor de verkiezingen al de handen ineenslaan – tussen de 25 en 36 zetels halen. Dat is een gamechanger. Mits ze samenwerken, en mits ze kiezen voor een herkenbare, verbindende lijstaanvoerder. Bij voorkeur een vrouw met bestuurlijke ervaring en uitstraling. De kiezer verdient duidelijkheid, volwassenheid en invloed – geen verdeeldheid.

Nu is het moment. De keuze voor een vrouwelijke lijsttrekker – zoals Mona Keijzer, Annabel Nanninga, Lidewijde Vos of Dorien Rookmaker – zou het project extra geloofwaardigheid en aantrekkingskracht geven. Het onderstreept volwassenheid en durf, en zou nieuwe kiezersgroepen aanspreken.

De lijsttrekker van een politieke combinatie bepaalt voor een groot deel de uitstraling en aantrekkingskracht van het project. In dit geval zou gekozen kunnen worden voor een vrouwelijke lijstaanvoerder, wat uniek is op rechts én strategisch slim. Vier vrouwen komen nadrukkelijk in beeld als potentiële lijsttrekker en kandidaat-premier:

- Mona Keijzer (BBB): Bestuurlijke ervaring, landelijke bekendheid, brede aantrekkingskracht, historisch CDA-profiel. - Annabel Nanninga (JA21): Sterk debater, scherp profiel, veel ervaring in media en politiek, populair bij jongere kiezers. - Lidewijde Vos (FVD): Fris, academisch en internationaal profiel. Onbesmet met eerdere debatten, kan nieuwe doelgroepen aanspreken. - Dorien Rookmaker (BVNL): Europarlementariër met rustige en nuchtere stijl, aanspreekbaar voor kiezers buiten de Randstad.

Een gezamenlijke campagne met één van deze vrouwen aan het hoofd zou een sterk signaal zijn: rechts kiest voor verantwoordelijkheid, voor vernieuwing én voor verbinding. Zeker Mona Keijzer, als potentiële eerste vrouwelijke premier, zou voor brede steun kunnen zorgen onder gematigde stemmers uit CDA-, VVD- en PVV-hoek.

Een mogelijke versneller van succes is de keuze voor een vrouwelijke lijsttrekker met sterke publieke herkenbaarheid en verbindende uitstraling. We nemen vier varianten onder de loep:

1. **Mona Keijzer (BBB)** als lijstaanvoerder:   - Groot landelijk profiel, ervaring als staatssecretaris, hoge geloofwaardigheid.    - Potentie om kiezers terug te winnen van CDA, VVD en PVV.    - **Realistische prognose**: 26 tot 30 zetels.    - **Optimistische prognose**: 32 tot 36 zetels.

2. **Annabel Nanninga (JA21)** als lijstaanvoerder:   - Bekend bij jongere en stedelijke kiezers, scherpzinnig en mediavaardig.    - Kan aantrekkingskracht hebben op teleurgestelde D66- en VVD-stemmers.    - **Realistische prognose**: 22 tot 27 zetels.    - **Optimistische prognose**: 30 tot 34 zetels.

3. **Lidewijde Vos (FVD)** als lijstaanvoerder:   - Onbekender, maar academisch sterk en inhoudelijk onderlegd.    - Kan zorgen voor rustiger profiel met inhoudelijke focus.    - **Realistische prognose**: 20 tot 24 zetels.    - **Optimistische prognose**: 26 tot 30 zetels.

4. **Dorien Rookmaker (BVNL)** als lijstaanvoerder:   - Europarlementariër met evenwichtige stijl, minder polariserend.    - Aantrekkelijk voor kiezers buiten de Randstad en oudere kiezers.    - **Realistische prognose**: 18 tot 22 zetels.    - **Optimistische prognose**: 24 tot 28 zetels.

Het is duidelijk dat de keuze voor een vrouwelijke lijstaanvoerder een belangrijke strategische factor kan zijn in de electorale potentie van een gezamenlijke lijst. Vooral Mona Keijzer en Annabel Nanninga bieden in termen van herkenning, ervaring en stemmentrekkende kracht het meeste perspectief.