-Frits Bosch- Is er genocide gepleegd door Israël in Gaza? Wat zegt de wetenschap?

Waarom is oorlog zo'n constante factor geweest in het menselijk verleden? Richard Overy is niet de eerste wetenschapper die dit behandelt. In 1931 vroeg Albert Einstein, op verzoek van de Volkenbond, Sigmund Freud om mee te werken aan een kort werk dat onderzocht of er "een manier was om de mensheid te bevrijden van de dreiging van oorlog". Het jaar daarop werd het gepubliceerd als een pamflet met de titel Waarom Oorlog?, waarin Freuds conclusie werd uiteengezet dat de "doodsdrift" elke bevrijding onmogelijk maakte – de psychologische drang tot vernietiging was universeel in het dierenrijk. De wereldoorlogen van de late jaren 30 en 40 leken voldoende bewijs voor deze sombere conclusie. Overy’s aanpak is om de belangrijkste drijfveren en motieven te onderscheiden en te bekijken hoe elk heeft bijgedragen aan georganiseerde conflicten. Deze variëren van de impulsen die verankerd zijn in de menselijke biologie en psychologie, tot de prikkels tot conflict die zijn ontstaan ​​door culturele evolutie, tot de concurrentie om hulpbronnen – conflicten aangewakkerd door de passies van geloof, de effecten van ecologische stress, de drang naar macht bij leiders en naties, en de zoektocht naar veiligheid. De discussies tonen een opmerkelijke reikwijdte en duiken diep in het Neolithicum, via de wereldoorlogen van de twintigste eeuw tot aan het huidige conflict in Oekraïne. De voorbeelden zijn boeiend, van de vraatzuchtige honger naar hulpbronnen van het Romeinse Rijk tot de drang naar macht die duidelijk zichtbaar is bij Alexander de Grote, Napoleon en Hitler.

Ik baseer me op het boek ‘Why War’ van de gelauwerde historicus Richard Overy. Overy is Fellow van de British Academy in London. Overy is dé specialist op het gebied van oorlog. Hij spreekt zich overigens niet uit over de Gazaanse oorlog. De conclusies daarover zijn dus van mij op basis van Overy’s analyses.

Er is overvloedig bewijs dat oorlog van alle tijden is. Bottenonderzoek toont aan dat oorlog aan de mensheid kleeft. Er is geen eenduidige oorzaak voor oorlog. Er spelen volgens Overy ecologische, biologische, psychologische en antropologische factoren een rol. De mens voert oorlog omdat het in de genen zit. De mens oorlog vanwege het verbreiden van de genen. De mens voert oorlog om het plezier en glorie ervan om de ander te doden. De mens voert oorlog om sociale en culturele redenen. De mens zal altijd oorlog blijven voeren al heeft het steeds een andere aanleiding en andere locatie. Oorlog is onvoorspelbaar en daarom ook amper preventief te verhinderen. De mens is in de dierenwereld als enige die de eigen soort op een dermate grote schaal om het leven brengt. In de vorige eeuw zijn meer dan 200 miljoen mensen in verschillende conflicten vermoord, door andere mensen. De mens is een vredelievend maar ook wreed wezen.

Oorlog is niet een kwestie van geen beschaving of weinig beschaving. Er is altijd oorlog geweest. Om een oorlog aan te gaan wordt de tegenstander gedehumaniseerd. Er wordt een ‘wij’ en een ‘zij’ geschapen. En gebruikelijk is dat de ander dan met een verachtelijk dier vergeleken word, zoals varken, aap, kakkerlak, termiet enzovoort. Dit wordt in woord en geschrift frequent geuit. Dit vergemakkelijkt het doden en het plegen van genocide. Het maakt ook het vermoorden legitiem lijken. Kenmerkend voor genocide is dat het gepaard gaat met de opdracht om de tegenstander volledig uit te willen roeien. De anderen moeten compleet van de aardbodem verdwijnen. Opvallend is dat de strijd tot de laatste man gestreden wordt tegen beter weten in tot de dood erop volgt. Het nemen van risico is bevredigend en heeft een evolutionaire functie.

De aanleiding voor oorlog kan wijduiteenlopend zijn. Zo kan het gaan over het verkrijgen van natuurlijke hulpbronnen, goederen, vrouwen of grond. Het kan ook etnische oorzaken hebben. Het conflict kan gaan om taal, religie, ras, kaste. Standaard is de uitsluiting van ‘de ander’ de buitenstaander, niet behorend tot de ‘in-groep’. De ander is vreemd en moet daarom dood, maar dan ook allen dood.

Het overwinnen van de tegenstander kan verschillende vormen aannemen. Zo kan Adolf Eichman in de Tweede Wereldoorlog genocide plegen van achter zijn bureau. Maar het kan ook op locatie gebeuren waarbij de tegenstander op diverse wijze wordt toegetakeld. Gebruikelijk is verkrachting en onthoofding. Dit kan uitlopen op het in stukken hakken van lichamen, scalperen, trofee nemen, kannibalisme, een bad nemen in het bloed van de tegenstander. De mens schept genoegen in extreme wreedheid jegens de eigen soort.

In de Gaza oorlog wordt gemeld dat naar schatting 75.000 Gazanen te betreuren zijn en aan de kant van Israël 1.200 burgers, 100 gijzelaars en honderden IDF soldaten. Het getal van 75.000 behoeft nadere duiding aangezien circa 30.000 Hamas strijders inmiddels gedood zijn en er bovendien sprake is van natuurlijke dood en dood door ziekte van Gazanen. Het geral van ‘echte’ oorlogsslachtoffers ligt dus beduidend onder 75.000. Uitgaande van 75.000 zou dat op een Gazaanse bevolking van 2,5 miljoen 3% zijn.

Waar laat dit de Gazaanse oorlog? Vindt er genocide plaats door Israël? Er wordt hier niet aan de kenmerken van genocide voldaan. Het teloorgaan van 3% of minder van een bevolking duidt niet op genocide. Er zijn geen uitingen gedaan door Israël in woord en geschrift die duiden op een wens en opdracht om genocide te plegen. Integendeel. Burgers worden verzocht om locaties te verlaten vanwege krijgshandelingen. Dat is niet conform genocide. Er zijn geen standrechtelijke executies bekend. Uithongeren dient nader bewezen te worden. Evenmin vinden verkrachtingen en onthoofdingen en erger niet plaats. Bovendien is Hamas de agressor, niet Israël. Wraak naar aanleiding van de wreedheden van Hamas op 7 oktober 2023 zal plaatsvinden. Wraak is een gangbaar verschijnsel in oorlogen.

Stel het volgende. Stel dat Liechtenstein onverhoeds 1200 Zwitsers zou vermoorden in Zürich. Maar niet gewoon vermoorden maar mensen onthoofden, verkrachten, hart en ledematen uitsnijden, baby’s doden en ook 200 gijzelaars nemen waarvan ze 120 doden. Vervolgens blijkt dat in de huizen, kantoren en ziekenhuizen wapentuig gebruikt wordt en 60.00 Liechtensteiners de oorlog tegen Zwitserland zou starten. Wat zou er gebeuren denken we? Hoe zouden we dan over proportioneel geweld denken. Wraak! Zo start oorlog. Het aantal oorlogsslachtoffers onder de Gazaanse bevolking is te betreuren en de omstandigheden waarin zij leven evenzeer, maar genocide kan het niet genoemd worden, evenmin als het vergeleken wordt met de vele genocides die ooit gepleegd zijn.

Vindt er genocide plaats door Hamas? Dat komt meer in de richting, ware het niet dat Hamas de verliezende partij is. Hamas zou graag genocide plegen op Joden en heeft daar geen geheim van gemaakt. In het handvest van Hamas staat dat alle Joden van de aardbodem dienen te vedwijnen. Joden worden vergeleken met varkens en apen. Tijdens 7 oktober 2023 heeft Hamas uitzonderlijke wreedheden begaan, zoals te doen gebruikelijk bij sommige genocides. Er is geen twijfel mogelijk dat Gazanen alle Joden van de aardbodem zouden laten verdwijnen als zij daartoe de mogelijkheid zouden hebben. Maar die mogelijkheid ontbreekt hen. Gazanen hebben Hamas verkozen en aldus moeten compleet er vanuitgegaan worden dat de bevolking dezelde genocidale wensen heeft ten opzichte van Israël als Hamas. De oorlog in Gaza een etnische strijd is zoals veel te doen gebruikelijk is. De ander wordt aangevallen als buitenstaander met een andere taal, religie, ras. De strijd die Israël aldaar voert voldoet niet aan de kwalificatie ‘genocide’. De kenmerken van genocide zijn er gewoonweg niet.

De strijd die Hamas voert voldoet evenmin aan de kenmerken van genocide. Hierbij echter wel de aantekening dat de kenmerken in eerste aanvang aanwezig waren tijdens de aanslag van 7 oktober 2023. De kenmerken van genocide gingen echter nadien teloor. Dat was niet omdat Hamas en Gazanen tot andere gedachten waren gekomen, maar omdat Hamas de verliezers waren in de strijd. Als zij de overwinnaars waren hadden zij genocide gepleegd zoals zij zelf aangeven.

Dit betekent dat deze twee groepen niet naast elkaar kunnen bestaan. Hamas kan verslagen worden en de Gaza strip kan hersteld worden maar daarmee is er slechts een afgedwongen vrede. De wens tot genocide op de Israëlische bevolking blijft bestaan.