Weer paniekbeleid uit Den Haag: burgers moeten schuilen in garages

Wie nu denkt: heb ik iets gemist, staat Rusland aan de grens? – hoeft zich dat niet af te vragen. Want nee, die dreiging is er niet direct. Maar dat houdt het kabinet er niet van om alvast het angstzaadje te planten. Weer een project, weer een plan, weer een advies. Want als mensen maar bang genoeg zijn, dan slikken ze ook meer.

In de jaren ’80 had Nederland nog werkende schuilkelders. Logisch, het was het hoogtepunt van de Koude Oorlog. Maar dat we nu – zonder directe dreiging – opnieuw bezig zijn met het aanwijzen van schuilplekken, zegt vooral iets over het beeld dat de overheid kennelijk wil oproepen.

Want wees eerlijk: wie wordt hier nou écht beter van? Niet de burger die alweer moet horen dat “de oorlog eraan komt.” Niet de jongeren die amper een woning kunnen vinden, laat staan een fatsoenlijke kelder. Nee, dit is een plan zonder echte urgentie, maar met maximale symboliek.

Dit is inmiddels een patroon. Of het nu gaat om klimaat, stikstof, pandemieën of nu dus oorlog en rampen: de overheid regeert via scenario’s van angst. Burgers moeten voortdurend worden voorbereid op het ergste. Op rampspoed. Op ontwrichting. En in plaats van te werken aan vertrouwen, rust en stabiliteit, krijgt de samenleving doemdenken opgedrongen.

De vraag is waarom. Waarom telkens deze dreiging aanwakkeren? Waarom wordt de burger voortdurend behandeld als een kind dat moet schuilen onder de tafel? Wat het kabinet écht zou moeten doen, is werken aan bestaanszekerheid, het woningtekort aanpakken, de energiekosten beteugelen en zorgen dat hulpverleners niet worden geslagen in de klas of op straat. Maar nee: men richt zich op schuilplekken.

Natuurlijk, het is nooit verkeerd om voorbereid te zijn. Maar wie de details leest, ziet meteen waar dit naartoe gaat. Bouwtechnische eisen, TNO-rapporten, overleg met Finland en Estland – een compleet circus van beleidsdenken en ambtenarij, terwijl de gewone Nederlander zich afvraagt hoe hij überhaupt nog rondkomt.

En dan spreken we nog niet eens over het vertrouwen. Want laten we eerlijk zijn: welk gevoel van veiligheid blijft er over als de overheid zélf als eerste zegt dat we ons misschien moeten gaan verschansen in parkeergarages? Alsof we in Kiev wonen, niet in Haarlem.

De intentie mag dan officieel “weerbaarheid” zijn, de uitwerking is vooral paniekzaaierij op overheidsniveau. In plaats van rust, stabiliteit en vertrouwen te bieden, wordt er nog een schep bovenop gedaan. Nog een crisisscenario. Nog een aanleiding voor beleidsplannen. Ondertussen zitten honderdduizenden Nederlanders in onzekerheid over hun energierekening, hun huur, of überhaupt hun toekomst.

Het echte probleem is niet dat er geen schuilplekken zijn. Het echte probleem is dat de burger structureel op afstand wordt gehouden, terwijl de overheid zich verliest in risico-regie, paniekmanagement en internationale vergadertafels.

Wij geloven in burgers die kunnen denken, niet in mensen die voortdurend moeten schuilen. Tijd voor een koerswijziging.