Kabinet laat winkels contant geld ’s nachts weigeren - weer een stap richting de digitale dwangstaat

Economie•15 nov , 19:00

Het kabinet heeft aangekondigd dat winkels tussen 22.00 en 06.00 uur contant geld mogen weigeren, zelfs nadat in 2027 een “acceptatieplicht” wordt ingevoerd. Met die plicht zou iedereen overal met contant geld moeten kunnen betalen, maar de lijst met uitzonderingen wordt zó lang dat er van die plicht in de praktijk weinig overblijft.

Officieel zegt het kabinet dat het besluit te maken heeft met veiligheidsrisico’s voor ondernemers en personeel, maar in werkelijkheid is dit opnieuw een stap richting de afschaffing van contant geld - een ontwikkeling die steeds meer Nederlanders zorgen baart.

De overheid zegt “ja” tegen contant geld, maar doet het tegenovergestelde

De maatregel maakt deel uit van een breder wetsvoorstel om een “acceptatieplicht contant geld” in te voeren. In theorie klinkt dat goed: de overheid wil dat burgers overal met contant geld kunnen betalen, omdat dat belangrijk is voor toegankelijkheid en privacy.

Maar tegelijk staat in datzelfde voorstel dat winkels ’s nachts en in een reeks andere situaties gewoon contant geld mogen weigeren.

Veiligheid als excuus

Volgens het kabinet draait het allemaal om veiligheid: ’s nachts zouden ondernemers meer risico lopen op overvallen en diefstal. Daarom zouden ze niet verplicht moeten worden om contant geld te accepteren.

Lees ook

Maar dat argument is te kort door de bocht. De overheid schuift de verantwoordelijkheid voor veiligheid af op het betaalgedrag van burgers in plaats van op handhaving en preventie.

Het is de taak van politie en justitie om criminaliteit aan te pakken, niet van winkeliers om wettig betaalgedrag te ontmoedigen.

Bovendien hebben talloze winkels en horecazaken inmiddels goede beveiligingsmaatregelen genomen: camera’s, kluizen, afstortsystemen en pin-only-kassa’s met beperkte contant geldvoorraden. Als het doel écht veiligheid was, zou de overheid investeren in politiecapaciteit - niet in digitale dwang.

🟦 DDS zal zich altijd verzetten tegen het knettergekke idee dat 'abortus' een 'mensenrecht' moet zijn, wat D66 wil. Steun jij onze visie op abortus? 👉 Teken dan de petitie “Abortus is geen mensenrecht.” Wie onschuldig leven niet verdedigt, verliest zijn ziel.

Een “vrijwillige” stap richting de cashloze samenleving

Wie de ontwikkelingen van de afgelopen jaren volgt, ziet dat de afbraak van contant geld geen toevallig proces is, maar een bewuste politieke en bancaire keuze.

De Europese Centrale Bank, commerciële banken en overheden dringen al jaren aan op digitale betalingen. Ze verkopen het als “gemak” en “veiligheid”, maar het resultaat is minder privacy, meer controle en meer afhankelijkheid van banken.

Contant geld is anoniem, onafhankelijk en direct - juist daarom is het een fundament van persoonlijke vrijheid. Wie contant geld afschaft, maakt burgers volledig afhankelijk van digitale infrastructuur die gecontroleerd wordt door banken, overheden en mogelijk in de toekomst zelfs door de EU.

Het idee dat de overheid “voor onze veiligheid” contante betalingen beperkt, is dan ook misleidend. Het is niet het geld dat gevaarlijk is - het is het gebrek aan keuzevrijheid.

Kleine ondernemers de dupe

De maatregel raakt vooral kleine winkeliers en horecaondernemers. Zij krijgen wél de vrijheid om contant geld te weigeren, maar in de praktijk worden ze onder druk gezet om alleen nog pinbetalingen te accepteren.

Banken moedigen dat al jaren aan:

pinbetalingen zijn winstgevend,
contant geld verwerken kost geld,
en de verantwoordelijkheid voor veiligheid ligt bij de ondernemer zelf.

Het gevolg is dat steeds meer winkels en horecazaken “pinnen graag, contant niet” op hun deur plakken, terwijl klanten die liever met contant geld betalen worden weggekeken alsof ze iets verkeerd doen.

Zo verdwijnt contant geld niet omdat het verboden wordt, maar omdat het sociaal en praktisch onmogelijk wordt gemaakt.

Contant geld is wettig betaalmiddel - punt

Wat deze ontwikkeling extra wrang maakt, is dat contant geld nog altijd een wettig betaalmiddel is. Dat betekent dat niemand verplicht mag worden om het te weigeren.

De overheid hoort die status te beschermen, niet te ondermijnen met talloze uitzonderingen. Als er echt sprake is van veiligheidsproblemen, dan hoort dat te worden opgelost door veiligheidsbeleid, niet door een beperking van de betaalvrijheid.

Het weigeren van contant geld ondermijnt bovendien het vertrouwen in het geldsysteem zelf. Wat is een munt of biljet nog waard als je het bij steeds minder winkels kunt gebruiken?

Het gevaar van precedentwerking

De “nachtelijke uitzondering” lijkt op het eerste gezicht beperkt, maar het zet een gevaarlijk precedent. Vandaag mag contant geld geweigerd worden tussen 22.00 en 06.00 uur, morgen misschien in heel weekendnachten, en over een paar jaar misschien gewoon “vanwege efficiëntie.”

Zo sluipt de digitalisering van betalingen stap voor stap in ons dagelijks leven - tot er uiteindelijk geen keuze meer overblijft.

Dat proces is al volop aan de gang: banken sluiten pinautomaten, de postkantoren die vroeger geldopnames verzorgden zijn verdwenen, en digitale transacties worden steeds meer de norm.

De acceptatieplicht van 2027 is in dat licht een schijnbeweging: de overheid doet alsof ze het contante geld beschermt, maar voert ondertussen de sluipende afschaffing door.

Laat winkels zelf beveiligen, maar geef burgers hun vrijheid

De maatregel om contant geld ’s nachts te kunnen weigeren is niet bedoeld om winkeliers te helpen - het is bedoeld om contant geld verder te marginaliseren.

Winkels hebben het volste recht om hun veiligheid te verbeteren, maar dat hoort te gebeuren met camera’s, beveiligers en politie, niet door een wettig betaalmiddel te verbannen.

Als zelfs de overheid niet meer achter haar eigen munten en biljetten staat, is het vertrouwen in het geldsysteem pas écht in gevaar.

Laat burgers zelf bepalen hoe ze betalen... en laat de overheid eindelijk ophouden met dit soort digitale betutteling.