Rob Jetten gedraagt zich als premier: bezoekt Groningen en sluit heropening gaskraan uit - maar er is nog niet eens een kabinet

Een opmerkelijke uitspraak - niet omdat het debat over gaswinning nieuw is, maar omdat Jetten geen enkele officiële rol heeft om zulke toezeggingen te doen. Er is geen kabinet, er is geen coalitie, en Jetten is voorlopig gewoon een fractievoorzitter van D66, niet de premier van Nederland.

Toch presenteerde hij zich in Groningen alsof hij al de sleutels van het Torentje had gekregen.

Tijdens zijn bezoek aan Zeerijp verklaarde Jetten plechtig:

Hij vervolgde:

Het klinkt als een toespraak van een minister-president. Maar Jetten is geen premier - nog lang niet. Hij leidt een partij die toevallig de grootste werd, maar dat betekent nog niet dat hij het land bestuurt.

Wat we hier zien, is klassieke D66-hybris: de neiging om zichzelf al boven de rest te plaatsen, zelfs voordat er een coalitieakkoord is ondertekend.

Rob Jetten is nog niet eens begonnen met regeren, maar gedraagt zich alsof hij al het mandaat heeft om namens Nederland besluiten te nemen. Het is precies die arrogantie van de macht die D66 al jaren parten speelt - onder Pechtold, onder Kaag, en nu onder Jetten.

Zelfs nu de formatie volledig vastzit, pakt Jetten het vliegtuig naar Groningen om zichzelf te presenteren als de “leider die er wél is.” Maar in werkelijkheid is er niets te leiden.

Het bezoek van Jetten was vooral symbolisch. Hij wilde laten zien dat D66 “meeleeft” met Groningen - maar de echte boodschap zat in de camera’s die hem volgden. De beelden van Jetten die met bezorgde blik naar ingestorte muren kijkt, moeten hem profileren als staatsman in wording.

Maar de werkelijkheid is anders: hij heeft geen mandaat, geen ministerraad, en zelfs geen coalitie. Alles wat hij zegt, heeft geen enkele beleidswaarde.

Toch maakt hij uitspraken alsof hij de koers van Nederland bepaalt: alsof hij al premier is.

Dat maakt zijn gedrag nog schrijnender. De formatie is muurvast. D66 praat wel met het CDA, maar dat is het dan ook meteen. De VVD wil samenwerken met JA21 - terwijl Jetten koste wat kost GroenLinks-PvdA aan tafel wil.

Kortom: de onderhandelingsronde is nog niet eens halverwege, maar Jetten doet al alsof de formatie geslaagd is.

Wie de beelden zag van Jetten in Groningen, zou bijna denken dat het kabinet-Jetten I al is beëdigd.

Dit gedrag past in een patroon. Sinds de verkiezingswinst van D66 heeft Jetten zich opgeworpen als de vanzelfsprekende premier. In interviews spreekt hij over “zijn visie voor Nederland”, in debatten gebruikt hij de taal van een regeringsleider, en in de media wordt hij door D66’ers al omschreven als “de nieuwe leider van het land.”

Maar de kiezer heeft hem geen premierschap gegeven - slechts een kans om te onderhandelen. En die kans dreigt hij te verprutsen door precies de arrogantie te tonen waarom zoveel Nederlanders genoeg hebben van D66.

Wat Jetten in Groningen deed, lijkt op een bewuste poging om zich te profileren als de verantwoordelijke leider in crisistijd. Een politiek toneelstuk - want de timing is te perfect om toevallig te zijn.

De aardbeving bood hem een podium, en hij greep dat podium zonder enige terughoudendheid. Maar de inwoners van Groningen hebben niets aan een zelfverklaarde premier zonder kabinet.

Zij willen herstel, geen symbolisch bezoek van iemand die vooral bezig is met zijn eigen imago.

De beelden van Jetten in Groningen zijn exemplarisch voor D66: een partij die altijd pretendeert “het land te dienen”, maar in werkelijkheid alleen zichzelf dient.

Het is dezelfde partij die de afgelopen jaren miljarden strooide aan klimaatprojecten terwijl de energierekening van gewone Nederlanders verdubbelde. En het is dezelfde partij die zegt te staan voor “vertrouwen in de politiek”, maar ondertussen elke kritiek afdoet als populisme.

Jetten in Groningen is niet de premier van Nederland - hij is de belichaming van Haagse zelfoverschatting.

Wat Nederland nu nodig heeft, is niet een politicus die al voor de spiegel oefent op zijn “premiersblik.” Wat Nederland nodig heeft, is daadkracht, inhoud en realisme - niet meer D66-symboolpolitiek.

De gaskraan is niet het punt; het probleem is het spel dat D66 telkens speelt: mooie woorden voor de camera, en ondertussen geen enkel plan dat werkt.

Jetten mag in zijn hoofd al premier zijn, maar Nederland verdient beter dan een leider die het premierschap ziet als een podium in plaats van een verantwoordelijkheid.