Klimaattop van start met tienduizenden bezoekers, maar zonder VS

BELÉM (ANP) - In de Braziliaanse stad Belém is de jaarlijkse VN-klimaattop officieel begonnen. Tien jaar na het Klimaatakkoord van Parijs bespreken landen de komende twee weken de toestand van het klimaat. Volgens schattingen wonen 50.000 mensen de top dit jaar bij. De Verenigde Staten doen niet mee. Daarmee ontbreekt het land met de op een na hoogste uitstoot van broeikasgassen (na China).

Hoewel de Amerikaanse regering zich voor het eerst volledig afkeert van het overleg, houden diplomaten rekening met de mogelijkheid dat president Donald Trump op afstand zal proberen invloed uit te oefenen. "De VS spelen de rol van olifant in de kamer", omschreef nieuwszender CNN de positie van het land onlangs. "Zelfs op afstand zouden de VS de macht kunnen hebben om een deal in Belém op te blazen."

Vorige week werd nog duidelijk dat de Amerikaanse overheid - vergeefs - had geprobeerd haar gegevens uit een VN-klimaatrapport te houden. Een maand geleden torpedeerden de VS onderhandelingen over een CO2-taks voor de scheepvaart.

Op de VS na zijn vrijwel alle landen ter wereld aanwezig op COP30, zoals de top officieel heet. De conferentie wordt gehouden in Belém, aan de monding van de Amazone, omdat gastheer Luiz Inácio Lula da Silva een schijnwerper wil zetten op het regenwoud dat pal daarachter begint. Ontbossing is dan ook een belangrijk thema. Nadeel van de locatie is het gebrek aan hotelkamers. Brazilië heeft om dat op te lossen onder meer twee cruiseschepen laten aanmeren, al zijn die vervuilend.

Een heikel onderwerp op de agenda is Lula's wens om eerdere afspraken over "een transitie weg van fossiele brandstoffen" concreter te maken. Oliestaten zijn terughoudend en de vraag is of de VS zich hier op afstand mee gaan bemoeien.

De focus van deze top valt minder goed dan voorgaande edities in een zin te vatten. Vorig jaar in Bakoe ging het vooral over meer klimaatsteun voor armere landen. Het jaar daarvoor, in Dubai, werd de balans van het wereldwijde klimaatbeleid opgemaakt. Voor het eerst werd toen in de slottekst min of meer erkend dat de wereld af moet van fossiele brandstoffen.

Al die thema's komen op COP30 weer voorbij. Op de achtergrond gaat het ook over de ambities die landen voor 2035 hebben opgesteld. Bijna de helft moet dat nog doen. VN-milieuorganisatie UNEP stelde vorige week vast dat de ambities tot dusver ontoereikend zijn om de opwarming onder de 2 graden te houden. Het ambitieuzere doel van maximaal 1,5 graad is al niet meer haalbaar.