Een tijdje geleden zag ik Jesse Klaver met zonnebrandcrème in zijn hand, en speelde de verontwaardigde man. De prijzen zouden “veel te hoog” zijn, want supermarkten maken zogenaamd woekerwinsten. Het was een treurig voorbeeld van geestelijke armoede gecombineerd met populisme.
Wie een klein beetje nadenkt of zich verdiept in de materie, snapt dat er niets van klopt. Maar ja, voor de bühne is het natuurlijk makkelijk scoren: boos kijken en iemand de schuld geven. Zijn achterban trapt helaas in zulke simplistische beeldspraak, want daar hoeft geen enkele serieuze analyse bij. De feiten laten echter een ander beeld zien. Nederlandse supermarkten maken minder
winst dan hun collega’s in België of Duitsland. Het idee dat supermarkten zich verrijken over de rug van de consument klopt simpelweg niet. Integendeel, de marges behoren tot de laagste van Europa. De grootste boosdoener zijn de btw en accijnzen op brandstof etc.
Toch hoor je vaak mensen zeggen: “haal de btw van dat potje zonnebrand af, dan zie je hoe goedkoop het kan zijn.” Maar zo simpel werkt het niet. Belastingen zitten verweven in alle kostenposten. Personeel is duurder omdat werknemers hogere woonlasten, energierekeningen en vervoerskosten hebben, en dat moet worden gecompenseerd in de lonen. Energie, huur, logistiek en grondstoffen worden op hun beurt allemaal zwaarder belast dan in onze buurlanden. Het hele systeem is doordrenkt van btw, accijnzen en heffingen. Je kunt dus niet zomaar één belastingpost weghalen bij een eindproduct en dan denken dat de werkelijkheid ineens anders is.
Daar komt nog bij dat Nederland een van de hoogste minimumlonen van Europa kent. Vanaf juli 2025 ligt het minimumuurloon op 14,40 euro. In Duitsland en België ligt dat rond de 12,80 euro. Dat verschil lijkt misschien klein, maar op de loonkosten van duizenden medewerkers, inclusief werkgeverslasten en sociale premies, loopt dat keihard op. Personeel is simpelweg duurder in Nederland, en dat zie je terug in de prijzen.
De werkelijke oorzaken van de dure supermarkt zijn dus geen woekerwinsten, maar een opeenstapeling van hoge belastingen, accijnzen, energieprijzen, lonen en regeldruk. Toch kiest Klaver ervoor om bedrijven de schuld te geven. Dat is makkelijker dan toe te geven dat zijn eigen politieke vrienden in Den Haag juist degenen zijn die de rekening steeds verder opstapelen.
En zo blijft het een klassieke GL PvdA reflex: verdeel de samenleving, zet ondernemers neer als vijand en presenteer jezelf als redder. Maar die redder heeft geen oplossing, want hij begrijpt de oorzaak niet eens. De zonnebrandcrème is niet duur omdat supermarkten graaien, maar omdat de overheid alles duurder maakt.
Voor niets komt de zon op en zeker de zonnebrandcrème niet. Als Jesse Klaver echt iets aan de prijzen wil doen, dan moet hij in Den Haag pleiten voor lagere belastingen, lagere accijnzen en minder regeldruk. Maar ja, dat verkoopt natuurlijk een stuk minder lekker op TikTok.