-Cultuur onder Vuur- De opkomst van Frans Timmermans: 'Koester dat probleem! Maak het groter!'

Franciscus Cornelis Gerardus Maria Timmermans werd geboren op 6 mei 1961 in Maastricht, Limburg. Zoals zijn voornamen doen vermoeden was het gezin Rooms-katholiek, een geloof dat Timmermans als volwassene heeft verworpen. De jongen groeide op in Brussel en Rome, waar zijn vader in een ondersteunende functie werkte voor Nederlandse ambassades. Zijn ouders scheidden in 1975, waarop hij terugkeerde naar Nederland. In het Limburgse Heerlen volgde hij de middelbare school.

Timmermans dweept met zijn Heerlense afkomst als kleinzoon van een koempel, stamgast van café Pelt en fan van voetbalclub Roda JC. Maar volgens NRC-redacteur en Heerlenaar Joep Dohmen is de band met Heerlen "heel dun". "Timmermans kandideert zich op het terras van zijn stamcafé, maar wat is eigenlijk een stamcafé als je er nooit bent? In werkelijkheid heeft Timmermans tegenwoordig nauwelijks binding met Heerlen, maar in zijn hoofd is het misschien anders." De politicus woont tegenwoordig al acht jaar in België.

Vanaf 1980 studeerde Timmermans aan de Katholieke Universiteit Nijmegen Franse letterkunde. Ook volgde hij colleges Frans en rechten aan de Universiteit van Nancy. Lid van een studentenvereniging werd hij niet, politiek actief evenmin. Naar eigen zeggen was hij te druk met voetballen.

Timmermans groeide op tijdens de Koude Oorlog: in zijn geboortejaar werd de Berlijnse Muur geplaatst. Dit is de achtergrond van zijn vroege loopbaan. Die begon niet voordat eerst de dienstplicht vervuld werd. Bij de Koninklijke Landmacht was hij tolk-vertaler Russisch, voor het geval Russische krijgsgevangenen ondervraagd moesten worden. Daarop volgde een dienstverband bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. BuZa was (en is) een kaste, met eigen mores. Die kreeg Timmermans mee in het 'diplomatenklasje' dat hij volgde. Dat hij goed geïntegreerd was in het ministerie, maakte hem later als minister geliefd bij de ambtenaren van het departement.

Timmermans kreeg zijn eerste diplomatieke betrekking in 1990, aan de Nederlandse ambassade in Moskou. Een prominente standplaats, ook nog eens in een tijd van ingrijpende verandering met de teloorgang van de Sovjet-Unie. Moskou had het startpunt kunnen zijn voor een glansrijke loopbaan als ambassadeur. Al vereist die functie een discretie die onverenigbaar is met Timmermans' profileringsdrang.

De loopbaan van de jonge diplomaat nam een beslissende wending door zijn aanstelling in Brussel bij OVSE-functionaris Max van der Stoel. Deze diplomatieke veteraan geldt als de mentor en het grote voorbeeld van Timmermans: "mijn politieke vader" noemde hij hem in 2012. Van der Stoel was PvdA-buitenlandminister geweest onder Den Uyl en Van Agt, en diende in de jaren 1990 als hoge commissaris inzake nationale minderheden bij de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.

De invloedrijke Van der Stoel had binnen zijn PvdA de reputatie een realist te zijn, een man van no-nonsense. Daarbij hielp zijn gereserveerdheid en stoïcisme. Van der Stoel was geen gangmaker op feestjes. In dit opzicht is de 'zoon' heel anders dan zijn "politieke vader". Karakterieel lijkt Timmermans eerder op de flamboyante KVP'er Joseph Luns, die negentien jaar de scepter zwaaide over Buitenlandse Zaken.

Van der Stoel had vooral bij Nieuw Links de reputatie 'rechts' te zijn, maar was een pionier van de nieuwe 'mensenrechten' als doel van buitenlandpolitiek. Met het wegvallen van de Sovjet-Unie werd het denken in ideologische tegenstellingen bij het grofvuil gezet. De wereld draaide nu niet meer om kapitalisme versus communisme, maar om het respecteren versus schenden van mensenrechten. Waarbij onder 'mensenrechten' steeds meer lhbt, abortus en feminisme verstaan werd. Deze lijn heeft Timmermans doorgezet toen hij zelf aan het roer kwam van Buitenlandse Zaken.

Aan dat ministerschap is een politieke loopbaan van twaalf jaar voorafgegaan. In 1998 kon hij de diplomatie verruilen voor het Tweede Kamerlidmaatschap namens de PvdA. Timmermans overleefde de verkiezingsnederlaag van 2002, maar trok geen lering uit de Fortuynrevolte. Het terugwinnen van Nederlandse soevereiniteit, één van de programmapunten van Pim Fortuyn, was niet aan hem besteed. Timmermans was als Nederlands vertegenwoordiger enthousiast voorstander van de Europese Grondwet. Die werd weggestemd door de Nederlandse bevolking in een referendum. Timmermans heeft vervolgens als staatssecretaris werk gemaakt van het Verdrag van Lissabon, dat veel punten uit de afgewezen Grondwet alsnog doordrukte.

Als staatssecretaris van Buitenlandse Zaken diende Timmermans drie jaar lang in kabinet-Balkenende IV (2007 – 2010). Tot zijn wapenfeiten behoorde het lobbyen bij de VN op het vervolgen van landen waar homoseksuele handelingen verboden zijn. Daarop volgde een terugkeer naar de Tweede Kamer, waar hij het eerste half jaar werk weigerde.

Timmermans zag het Kamerwerk als corvee en wilde weg. Toen in 2011 het gouverneurschap van Limburg aan zijn neus voorbijging, zette hij zijn zinnen op het PvdA-leiderschap. Timmermans stuurde een interne e-mail – die snel uitlekte – met ongezouten kritiek op de leiderschapskwaliteit van partijleider Job Cohen. Timmermans laakte dat Cohen van de PvdA een "SP-light" wilde maken. Deze dolksteek in de rug deed Cohen aftreden. PvdA-leider werd Timmermans niet, naar eigen zeggen omdat anderen hem zouden zien als de "Brutus van Job Cohen". Het leiderschap ging naar Diederik Samsom, die later stafchef zou worden van Timmermans in Brussel.

Wil je meer weten over de wanstaltige carriere van Frans Timmermans? Ga dan verder met lezen op de website Cultuur onder Vuur van de stichting Civitas Christiana. Er valt namelijk nog héél veel te zeggen over het wangedrag en wanbeleid van deze linkse engnek.