-Gert Jan Mulder- Falsificatie en Geheugen: Wetenschappelijke Scepsis Toegepast op Klimaatperceptie

Opinie•23 mei , 20:30

Vanmiddag voerde ik een boeiend gesprek met een emeritus hoogleraar van internationale faam. Hij bracht Karl Poppers principe van falsificatie ter sprake—een fundamenteel concept in de wetenschapsfilosofie. Popper stelde dat wetenschappelijke theorieën niet definitief bewezen kunnen worden, maar wel onderworpen kunnen worden aan strenge tests die ze mogelijk kunnen weerleggen. Deze benadering benadrukt het belang van het zoeken naar bewijs dat een hypothese zou kunnen weerleggen, in plaats van alleen te zoeken naar bevestiging ervan.

Deze benadering is niet alleen nuttig in de wetenschap, maar ook in het dagelijks leven. Neem bijvoorbeeld klimaatverandering. Het is gebruikelijk om recente patronen van warmere zomers en toegenomen droogte direct toe te schrijven aan antropogene klimaatverandering. Echter, een kritische beschouwing onthult dat klimaatsystemen inherent complex zijn en beïnvloed worden door talrijke variabelen. Korte-termijn weersfluctuaties duiden niet noodzakelijkerwijs op langetermijn klimaattrends. Bovendien zijn klimaatmodellen, hoewel geavanceerd, gebaseerd op aannames en projecties die inherente onzekerheden met zich meebrengen.

Een andere laag in deze discussie wordt toegevoegd door cognitief neurowetenschapper Merlin Donald, in zijn boek A Mind So Rare. Hij onderzoekt de complexiteit van het menselijk geheugen en stelt dat onze herinneringen geen statische opnames zijn, maar bij elke oproeping opnieuw worden opgebouwd, waardoor ze vatbaar zijn voor veranderingen in de loop van de tijd. Deze veranderlijkheid betekent dat persoonlijke anekdotes over “strengere winters” of “langere zomers” in het verleden mogelijk geen betrouwbare indicatoren zijn van daadwerkelijke historische klimaatpatronen.

Door Poppers principe van falsificatie te integreren met een begrip van de feilbaarheid van het menselijk geheugen, worden we herinnerd aan het belang van kritisch denken. Het is essentieel om algemeen aanvaarde verhalen met een gezonde dosis scepsis te benaderen en empirisch bewijs te zoeken dat heersende aannames uitdaagt. Deze denkwijze verrijkt niet alleen het wetenschappelijk onderzoek, maar bevordert ook een meer genuanceerd begrip van complexe kwesties zoals klimaatverandering.

Referenties:

1. Popper, K. (1959). The Logic of Scientific Discovery. Routledge.

2. Donald, M. (2001). A Mind So Rare: The Evolution of Human Consciousness. W. W. Norton & Company.

3. “Falsifiability.” Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Falsifiability

Opmerking: De bovenstaande referenties bieden verdere lectuur over de besproken onderwerpen en bieden diepere inzichten in de principes van falsificatie en de aard van het menselijk geheugen.