Ziekenhuizen storten langzaam in: zorg moet afgestoten worden

De ziekenhuiszorg in Nederland is in crisis. Geen tijdelijke hobbel, geen hapering — maar een structureel falend systeem. In Twente is het Medisch Spectrum Twente (MST) genoodzaakt om intensief te gaan samenwerken met Ziekenhuisgroep Twente (ZGT). Een fusie wordt niet uitgesloten.

De reden? Een dramatisch tekort aan personeel, stijgende zorgvraag, torenhoge lasten en afdelingen die simpelweg niet meer open kunnen blijven. Elk jaar opnieuw moet men improviseren: wie bevalt waar, welke spoedeisende hulp blijft open, wat gaat deze zomer weer dicht?

De situatie is het scherpst voelbaar op cruciale afdelingen: spoedeisende hulp en verloskunde. Ziekenhuizen kunnen de 24/7-beschikbaarheid niet meer garanderen. Thuisbevallingen? Alleen als het uitkomt. Anders mag je anderhalf tot twee uur rijden, als je pech hebt. Dat is letterlijk levensgevaarlijk.

Volgens bestuurslid Joyce Berger van MST is het simpel: “Alles in eigen huis doen wordt door de krapte op de arbeidsmarkt en de stijgende zorgvraag steeds lastiger.” Dus fuseren dan maar. Niet uit luxe, maar uit pure noodzaak.

Volgens zorgexperts is fuseren geen wondermiddel. Het geeft grotere instellingen weliswaar meer macht tegenover zorgverzekeraars, maar roept ook risico’s op: nieuwe bestuurslagen, megakosten aan nieuwbouw, en een nog grotere afstand tot de patiënt.

Hoogleraar Marco Varkevisser waarschuwt: “Ziekenhuizen hebben zich vaker stukgelopen op ambitieuze nieuwbouwplannen ná een fusie. Je begint met het redden van zorg in de regio en eindigt met een molensteen van schulden.”

En dan is er nog de onderliggende machtsstrijd: artsen die hun ingrepen kwijtraken, bestuurders die schuiven met inkomsten, specialisten die er weinig zin in hebben. Want fuseren betekent: iemand moet iets opgeven. En dat gaat zelden zonder slag of stoot.

Wat nu langzaam doordringt in de sector: niet elk ziekenhuis kan alles blijven doen. De tijd van ‘volwaardige ziekenhuizen’ op elke hoek is voorbij. Complexe operaties worden gecentraliseerd. Behandelingen worden afgebouwd. En veel ziekenhuizen zullen zich moeten herprofileren: minder snijden, meer begeleiden.

Dat betekent: afdelingen gaan verdwijnen. En het platteland – zoals Twente, Friesland, Zeeland – is de eerste die het merkt. Als je dan kanker krijgt, of gaat bevallen, mag je eerst de routeplanner aanzetten.

De grote spelers – Menzis, VGZ, Zilveren Kruis – moeten instemmen met elk plan. Zonder hun zegen gebeurt er niets. En zij letten vooral op geld en efficiëntie. Als een ingreep goedkoper kan in Enschede dan in Almelo, dan weet je waar het naartoe gaat.

En dan heb je nog de Autoriteit Consument & Markt (ACM), die elk fusieplan onder een vergrootglas legt: is er nog wel “keuzevrijheid” voor de patiënt? Krijgt het fusieziekenhuis geen te grote machtspositie? Klinkt goed, maar in de praktijk betekent het: vertragen en vertragen terwijl de zorg al instort.

Uit gesprekken met inwoners van Twente blijkt het echte probleem: ze willen gewoon geholpen worden, en wel in de buurt. Niemand zit te wachten op politieke structuren, marktwerking of fusiedossiers. Men wil zorg. In de buurt. Betaalbaar. Menselijk.

Maar dat is precies wat steeds moeilijker wordt. De bureaucratie groeit, de zorg slinkt. De ziekenhuiswereld schuift, schuift en schuift – totdat er uiteindelijk gewoon niemand meer over is om te helpen.

Wat vandaag in Twente gebeurt, is morgen overal voelbaar. Elk jaar “noodscenario’s” is geen beleid, maar een aankondiging van instorting. En die komt eraan.

Zonder lef, zonder richting, en zonder ingrijpen verdwijnt de ziekenhuiszorg uit jouw regio. Niet omdat het moet. Maar omdat niemand op tijd het lef had om nee te zeggen tegen de markt, de schaalvergroting en het politieke gemarchandeer.

En dan is het niet de vraag of jij ooit moet reizen voor zorg — maar of er überhaupt nog iemand is om je te helpen.