Makers docu zaak-Wilders de fout in

Boze opzet of gewoon slordig?

Met veel interesse heb ik de zaak-Wilders gevolgd. Naast de trits aan clowns die onder de noemer 'benadeelde partijen' acte de presence gaf, was de zaak ook vanuit juridisch en rechtsfilosofisch oogpunt zeer interessant. Bovendien heeft de algehele vrijspraak van Geert Wilders duidelijk gemaakt dat de vrijheid van meningsuiting in Nederland juridisch zeer ruim moet worden begrepen.

U kunt zich voorstellen dat ik zeer verheugd was met de aankondiging dat HUMAN een driedelige documentaire over de zaak zou gaan uitzenden. Afgelopen maandag werd het eerste deel werd uitgezonden.

In de documentaire geven onder andere usual suspects als Bram Moszkowicz, Ties Prakken en Tom Schalken hun visie op het gehele proces, maar ook - en misschien wel interessanter - horen we voor het eerst hoe bijvoorbeeld de president van de Amsterdamse Rechtbank Carla Eradus en zaaksofficier Paul Velleman op de gang van zaken terugkijken.

Al met al is de documentaire een aanrader, maar toch zit er iets mij niet lekker.

Een belangrijk onderdeel van de aanklacht tegen Geert Wilders werd gevormd door zijn film Fitna. In het eerste gedeelte wordt daarom uitvoerig ingegaan op alle commotie die destijds rondom de mini-documentaire ontstond. Onder andere wordt onthuld dat het Maxime Verhagen zou zijn geweest die achter de opdracht tot het onderzoek naar een verbod op Fitna vooraf zou hebben gezeten en zou diezelfde Verhagen Wilders' beveiligers hebben willen inzetten als spionnen om zo de verschijningsdatum van Fitna te achterhalen. Als dat laatste waar is, is dat zeer schokkend en is het ook niet meer dan terecht dat de Tweede Kamer daarover opheldering eist.

Wat ik echter stuitend vindt van de zijde van de documentairemakers is dat zij een cruciaal gedeelte in de ophef rondom Fitna weglaten. Het gaat om het gespreksverslag dat zou bewijzen dat Wilders' al op voorhand aan de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Tjibbe Joustra had laten weten dat hij van plan was om aan het slot van Fitna een aantal bladzijden uit de Koran te scheuren en te verbranden. Wilders ontkende destijds in de Kamer dat hij dat had gezegd. Met andere woorden: de regering loog. 'Ik word nu belazerd, belazerd door de minister van Justitie, met dit vod van een verklaring die leugens bevat. Het is bedrog, er klopt niets van. Het kabinet veegt zijn eigen straatje schoon', aldus Wilders destijds.

In de documentaire wordt het hele voorval zo neergezet alsof Wilders wel gek moet zijn geweest om zo tekeer te gaan, en dit wordt dan ook beaamd door de geïnterviewden Ernst Hirsch Ballin, Guusje ter Horst, Tjibbe Joustra en Ella Vogelaar. Wat echter opvalt is dat niet alleen Geert Wilders maar ook Femke Halsema (en Alexander Pechtold, al valt dat niet te zien in de documentaire) destijds pleitte voor een onderzoek naar het waarheidsgehalte van het gespreksverslag. Halsema staat nou niet echt bekend als Wilders' politieke medestander, waarom zou zij hem hierin dan toch steunen?

De oplettende kijker hoort in een van de vragen terugkomen dat Wilders meende dat er geknoeid zou zijn met de inhoud en datum van het gespreksverslag. Wat er aan de inhoud niet zou kloppen is duidelijk - Wilders zou nooit hebben gezegd dat hij bladzijden uit de Koran zou scheuren en deze zou verbranden - maar wat is er dan met die datum? Daar wordt echter niets meer over gezegd, terwijl dit toentertijd uitermate belangrijk was. Het gespreksverslag was namelijk gedateerd op 31 november, een datum die niet bestaat! De drie was doorgestreept, waardoor de datum 1 november werd. Het was precies dit feit dat destijds ook mensen als Halsema en Pechtold deed twijfelen.

Voor een documentaire waarvoor een team programmakers zich 'maandenlang door meters dossier [heeft] gewerkt' bevreemd het zeer dat dat team een zo'n cruciaal feit achterwege heeft gelaten. Opzet of slordigheid? Wie het weet mag het zeggen.

foto: still Het Proces Wilders promo