Kaas zonder koe: Investeerders pompen miljoenen in alternatieve kaasproductie

Het Nederlands-Belgische bedrijf werd in 2020 opgericht door Jaap Korteweg en Niko Koffeman, de oprichters van De Vegetarische Slager. Hun focus ligt niet op een nieuwe variant smeerbaar vet met aroma’s, maar op caseïne. Dat melkeiwit is de kern van zuivelkaas. Wie caseïne mist, kan geen echte kaas maken. Dat probleem is in de plantaardige sector jarenlang omzeild met zetmeel, kokosolie en stabilisatoren. Het resultaat is bekend. Functioneel tekortschietend en culinair beperkt.

Those Vegan Cowboys gebruikt precisiefermentatie om caseïne te maken zonder dieren. Micro-organismen produceren het eiwit dat normaal in een koe ontstaat. Chemisch is het identiek aan dierlijke caseïne. Volgens het bedrijf klopt ook de functionaliteit. Dat is een belangrijk verschil met bestaande kaasvervangers.

Tegelijk is precisiefermentatie duur, energie-intensief en technologisch complex. Opschaling is het echte struikelblok. Dat aspect verdwijnt vaak naar de achtergrond in persberichten. Het bedrijf claimt tot 95 procent minder uitstoot dan conventionele zuivel. Dat cijfer is gebaseerd op interne modellen. Onafhankelijke, grootschalige levenscyclusanalyses ontbreken nog.

De financieringsronde werd geleid door Pieter Geelen, medeoprichter van TomTom. Opvallender is de deelname van Westland Kaas, bekend van Old Amsterdam en Maaslander. Dat is geen ideologische overstap, maar risicospreiding. Traditionele kaasmakers weten dat hun grondstof kwetsbaar is. Investeren in koevrije caseïne is een verzekering tegen onzekerheid.

Those Vegan Cowboys werkt vanuit Gent en telt ongeveer 25 medewerkers. Het opgehaalde kapitaal wordt de komende twee jaar ingezet voor productontwikkeling, samenwerkingen en regelgeving. In de Verenigde Staten kreeg het bedrijf GRAS-status, wat betekent dat het ingrediënt als veilig wordt beschouwd. Een marktintroductie staat daar gepland voor 2026.

De timing van deze investering valt samen met groeiende kritiek op ultrabewerkte plantaardige producten. Onderzoek van het Toxicologisch Centrum van de Universiteit Antwerpen, gepubliceerd via VILT, toont aan dat sommige plantaardige alternatieven hogere concentraties weekmakers en organofosfaatvlamvertragers bevatten dan dierlijke producten. Onderzoeker Alicia Macan Schönleben stelt dat deze stoffen waarschijnlijk tijdens verwerking en verpakking in het product terechtkomen.