Met omstreden boek zet Rusland vraagtekens bij de legitimiteit van NAVO-land Litouwen

Buitenland•04 mei , 14:30

Alsof de oorlog in Oekraïne nog niet genoeg spanningen oplevert, heeft Rusland nu ook zijn pijlen gericht op Litouwen. De onafhankelijkheid van dit kleine, trotse Baltische land wordt plotseling in twijfel getrokken door niemand minder dan Sergej Lavrov zelf. In het voorwoord van een nieuw boek over Litouwen laat de Russische minister van Buitenlandse Zaken er geen twijfel over bestaan: volgens hem verspreidt Litouwen “anti-Russische sentimenten”. Het boek zou daar een ‘correctie’ op willen zijn.

Een boek als diplomatieke handgranaat

Het boek waar alles om draait heet De Geschiedenis van Litouwen. Sinds eind maart ligt het in de Russische boekhandels, maar het lijkt meer op een politiek pamflet dan op een neutrale geschiedschrijving. De auteur? Maksim Grigorjev, een door Moskou gekoesterde denktankdirecteur die bovendien meevocht aan Russische zijde in Oekraïne.

Wat schrijft hij dan precies? Dat de Litouwse taal en staat in feite geen bestaansrecht zouden hebben. Met andere woorden: Litouwen als onafhankelijk land? Volgens dit boek is dat hoogst discutabel. Geen wonder dat de Litouwse regering woedend is. Minister Kęstutis Budrys verwoordt het als volgt: “Het is een instrument van vijandige acties tegen buurlanden, bedoeld om hun soevereiniteit, geschiedenis, waarden en symbolen ter discussie te stellen.” Daar blijft het niet bij. Volgens Budrys is het “gewoon weer een zoveelste voorbeeld van hoe Rusland zijn buurlanden probeert te ondermijnen.”

Litouwen trekt harde grenzen

Litouwen laat het er niet bij zitten en slaat terug — doordacht, maar resoluut. Sinds 3 mei gelden er nieuwe regels voor Russen in het land. Wie zonder geldige reden binnen drie maanden herhaaldelijk heen en weer reist naar Rusland of Belarus, verliest zijn verblijfsvergunning. Simpel.

Er zijn wat uitzonderingen — zoals voor vrachtwagenchauffeurs en internationale busmaatschappijen — maar verder is de boodschap duidelijk: geen visa meer voor Russen, tenzij het ministerie van Buitenlandse Zaken daar expliciet toestemming voor geeft. En alsof dat nog niet genoeg is, mogen Russen ook geen onroerend goed meer kopen in Litouwen. De invoer van landbouwproducten of Oekraïense valuta? Eveneens verboden.

Angst voor escalatie is overal voelbaar

De sfeer in Litouwen is allesbehalve ontspannen. De dreiging vanuit het oosten voelt reëel. “Het is overal. Elk gesprek eindigt uiteindelijk met de vraag: wat doe je als Rusland binnenvalt?”, zegt fintech-professional Gabija Stasiukynė (32) uit Vilnius. Geen onlogische gedachte, zeker als je bedenkt dat Litouwen al sinds 2015 weer dienstplicht kent en inmiddels 5 tot 6 procent van het BBP in defensie steekt.

Volgens minister van Defensie Dovilė Sakalienė is dat noodzakelijk: “De oorlog breekt morgen misschien niet uit, maar we herontwerpen onze verdediging zodat we vanavond al kunnen vechten, als het moet.”

👉 DDS is de plek waar wél de vinger op de zere plek wordt gelegd. Maar we kunnen deze strijd tegen de verrotting alleen voeren met uw steun. Ga naar https://dds.backme.org en steun onze journalistiek. Als dank ontvangt u elke dag een ongepubliceerde column in uw inbox – messcherp en ongeschikt voor bange redacties.