Crisis in Turkije

Erdogan heeft dit keer écht een probleem: het leger heeft het namelijk helemaal met hem.

De leidende officieren van de Turkse krijgsmacht hebben gisteren hun functie massaal neergelegd. Dit uit protest tegen een nieuwe golf van arrestaties in de Ergenekon zaak.

Waar 's lands hoogste officieren lange tijd buiten schot bleven werden zij de afgelopen week ineens tóch opgepakt. Zij worden er namelijk van verdacht deel uit te maken van een maffiose groep die een coup tegen de AKP van minister president Recep Tayyip Erdogan te plegen. De samenzwering zit nogal ingewikkeld in elkaar. Een ieder die er lange tijd naar kijkt kan niet anders dan tot de conclusie komen dat de overheid het gevaar van een coup nogal overdrijft. Maar goed, dat terzijde.

De hoogste baas van het Turkse leger, Generaal I??k Ko?aner, had er gisteren eindelijk werkelijk genoeg van en diende zijn ontslag in. De bazen van de landmacht, de luchtmacht én de marine volgden zijn voorbeeld. Ook zij lieten de president en de premier (beide van de AKP) weten niet langer beschikbaar te zijn.

Erdogan en Gül haalden zich eerder al de woede van de officieren op de hals toen zij nominaties voor promoties aanvochten. De officieren die een hogere functie zouden krijgen zijn volgens de regering namelijk betrokken bij Ergenekon. Daarom moest er anderen gepromoveerd worden; mensen die géén probleem hebben met de AKP, natuurlijk.

Hoewel het leger daar allerminst blij mee was ging het uiteindelijk toch akkoord. Blijkbaar was dat echter wel de laatste aanval van de AK Parti die het bereid was te accepteren.

De situatie in Turkije kan nu niet anders beschreven worden dan een regelrechte crisis. Het leger heeft namelijk nog altijd veel macht en invloed. Als het wil kan het Erdogan bijzonder veel schade berokkenen en het land werkelijk op stelten zetten.

Dat gezegd hebbende is het wél duidelijk dat de generaals aan macht hebben ingeboet. In het verleden hadden ze Erdogan gewoon van zijn troon gestoten. Vandaag de dag zijn ze daar blijkbaar niet meer toe in staat (anders hadden ze dat ongetwijfeld wel gedaan).

Hoe gaat het Turkse volk hierop reageren? En, niet geheel onbelangrijk, hoe gaan andere officieren om met het vervroegde pensioen van Ko?aner en zijn vrienden? Accepteren ze het zomaar of gooien ze de kop in de nek en sturen ze aan op een botsing met de regering? Het zou zomaar kunnen; de gevolgen van een dergelijke opstelling zijn op dit moment niet te voorzien. Nou ja, behalve dan dat het dan officiëel crisis is.

Nooit eerder legden de topgeneraals tegelijk hun functie neer. Dit is sowieso een geweldige klap voor Erdogan, die er alles aan doet om de Turkse kiezer ervan te overtuigen dat hij en het leger bést door één deur kunnen. Die mythe is gisteren voor eens en voor altijd in de prullenbak gegooid (door de officieren zelve).

Erdogan en het leger zijn in een staat van oorlog met elkaar. Als de premier zijn geschiedenis goed kent weet hij dat een dergelijke oorlog zelden goed afloopt voor politieke leiders - in dit land, tenminste. Adnan Menderes probeerde het ooit, wat hem uiteindelijk het leven kostte. Zo'n vaart zal het ditmaal niet lopen, maar dat Erdogan met vuur speelt moge duidelijk zijn.