Spuit Elf en het CPB

Wel of niet bezuinigen is natuurlijk een vals dilemma. Iedereen van goede wil begrijpt onmiddellijk dat je nu niet wilt bezuinigen op zaken die de economie versterken, zoals investeringen, maar dat er wel gesneden moet worden in uitgaven die niet strikt noodzakelijk zijn. Het allerbelangrijkste is het onder controle krijgen van de onbeheersbaar stijgende kosten van de zorg. In tegenstelling tot wat de SP beweert, bezuinigt dit kabinet niet op de zorg. Integendeel, onder het kabinet Rutte-1 lopen de uitgaven voor de zorg op met niet minder dan 15 miljard van 60 naar 75 miljard euro. Met andere woorden: als we de zorgkosten zouden kunnen stabiliseren, zijn er elders niet of nauwelijks harde ingrepen nodig.

Achtereenvolgende kabinetten hebben zich het hoofd gebroken over dit probleem. Het introduceren van een nieuw ziektekostenstelsel en bescheiden marktwerking heeft de stijging kunnen afremmen, maar het probleem is nog steeds levensgroot. Nu kent Nederland een speciale denktank voor de economie, die naar goed socialistisch gebruik het Centraal Planbureau (CPB) wordt genoemd. Net als andere landen in Oost-Europa zouden wij dit CPB al lang hebben moeten afschaffen, want het is totaal overbodig. Het baseert zich immers voor zijn berekeningen op de statistische gegevens die ijverig worden verzameld door het Centraal Bureau voor de Statistiek, waar pientere en politiek neutrale economen werken. Wetenschappers en ambtenaren halen hun informatie uit o.a. de kwartaalberichten van dat CBS. Insiders weten dat er al decennia rivaliteit heerst tussen CPB en CBS.

Voor politici en ambtenaren kan een extern bureau soms nuttig zijn. Soms bedenkt het iets slims en anders kan het departement zich altijd nog erachter verschuilen. Helaas gaat deze vlieger niet op bij het CPB. Ik heb het nog nooit op een oorspronkelijke, slimme gedachte kunnen betrappen en het loopt de regering alleen maar voor de voeten. De afgelopen tien jaar is het CPB op één punt constant geweest: het slaat bij voortduring de plank mis. De prognoses kloppen zelden of nooit en de economische crisis zagen de centrale planners al helemaal niet aankomen.

Directeur Coen Teulings (PvdA) komt nu met de populistische uitspraak dat we niet verder moeten bezuinigen, alsof Nederland de regels van het Stabiliteitspact kan negeren. Dan zouden we overigens ook ons recht verspelen kritiek te hebben op landen als Griekenland of Italië.

Niet toevallig heeft ook Ronald Plasterk (PvdA) de beschuldigende vinger uitgestoken naar het kabinet Rutte als veroorzaker van de recessie. Ik wist niet Nederland een economische grootmacht is die de hele wereld in zijn greep houdt, maar goed. De recessie in eigen land is ook niet veroorzaakt door bezuinigingen, integendeel, maar door het gedaalde consumentenvertrouwen. De burger is niet gek, ziet en hoort dat Griekenland Olympische tekorten heeft. Blijft de euro wel bestaan? Is mijn spaargeld of pensioen veilig? Dat zijn vragen waarover duidelijkheid moet komen en geen economenpraat over de recessie. Als we twee kwartalen geen groei kennen, zitten we volgens de economen formeel in een recessie. Een rare definitie, want ze zegt niets over de reële economie. Het is veel belangrijker te weten hoe het bedrijfsleven presteert, hoe de werkgelegenheid ervoor staat, wat onze exportcijfers zijn, enz.

De recessie in het laatste kwartaal van 2011 is veroorzaakt door drie factoren, weten we met dank aan het CBS: Minder aardgasverbruik, minder auto’s verkocht en minder meubels. Het laatste is logisch. In onzekere tijden doen we langer met het bankstel of de auto. Bovendien wachten de meeste kopers liever tot het eerste kwartaal om een nieuwe auto te kopen, omdat dan het kentekenbewijs op het nieuwe jaar staat. En ja, december was een milde maand waarin niet veel hoefde te worden gestookt. Zouden we de koudegolf van februari nog in 2011 hebben gehad, dan was er dus formeel helemaal geen recessie geweest! Goede kans dus ook dat we in het eerste kwartaal van 2012 al weer uit de recessie zijn.

De oprisping van Coen Teulings valt in de categorie ‘spuit elf geeft modder’, een volkomen overbodige en deels onjuiste opmerking. Ik stel voor dat de onderhandelaars van de coalitie berekenen wat de opheffing van het CPB aan besparingen oplevert. Die bezuiniging hebben we dan alvast binnen!