Soevereinen beraamden aanslag met autobom op woning burgemeester Buma

Ze verwezen naar de methoden van de Noord-Ierse IRA:

De verdachten bespraken meerdere mogelijke doelen: het gemeentehuis, het CJIB én de woning van Buma. Het moest “impact hebben,” aldus de gesprekken. Ook zouden ze hebben gesproken over het verstoren van de NAVO-top in Den Haag. Twee weken voor die conferentie werden ze opgepakt.

Op dezelfde dag arresteerde de politie nog vijf andere verdachten, tussen de 39 en 74 jaar oud. Zij zouden deel uitmaken van dezelfde soevereinengroep. Bij invallen trof de politie schokkende zaken aan:

Alles wijst erop dat de groep niet alleen praatte, maar ook voorbereidingen trof.

De advocaat van een van de mannen stelt dat haar cliënt “wars van geweld” is en niet eens wist wat een soeverein is. Volgens haar hoeft het feit dat iemand gewelddadige uitspraken doet, niet te betekenen dat hij die ook onderschrijft. Het is het standaard patroon: wegwuiven als “grote woorden” of “lullige praat.” Maar met ricine, wapens en handleidingen op tafel voelt dat argument zwak.

Soevereinen zijn mensen die geloven dat de overheid geen macht over hen heeft. Ze weigeren belasting te betalen, boetes te erkennen of verzekeringspremies af te dragen. De AIVD, NCTV en politie schatten dat er inmiddels tienduizenden soevereinen in Nederland zijn. De meesten zijn niet gewelddadig, maar een kleine groep radicaliseert en schuwt geweld niet.

De zaak rond de soevereinen laat zien hoe gevaarlijk radicalisering kan worden, zelfs in een beweging die begon als verzet tegen boetes en belastingen. Wat als een bureaucratisch conflict begon, is bij sommigen doorgeslagen in haat tegen instituties en plannen voor geweld.

De geschiedenis leert dat totalitaire of gewelddadige bewegingen vaak klein beginnen. Eerst met woorden, dan met dreigementen, en uiteindelijk met daden. Wie nu al met ricine en bomplannen speelt, is geen “zwartrijder,” maar een potentiële terrorist.

Of het nu islamitisch extremisme is, klimaatactivisten die radicaliseren of soevereinen die met bommen spelen – de rode draad is dat onze democratische rechtsstaat wordt ondermijnd. Burgemeesters, politici, journalisten en gewone burgers worden doelwit van woede en extremisme.

De aanslagplannen tegen Buma zijn een mokerslag en een waarschuwing. Vrijheid betekent niet dat iedereen met explosieven mag spelen of zichzelf buiten de wet mag verklaren. De rechtsstaat mag nooit wijken voor extremisme.